Фінансавая сістэма кожнай дзяржавы выконвае, як вядома, дзве асноўныя функцыі. Па-першае, прыцягвае ў грамадскі абарот максімальную колькасць зберажэнняў як прадпрыемстваў, так i партызанаў. По-іншае, імкнецца эфектыўна размясціць сабраныя грошы.
Такім чынам, банкаўскі сектар адыгрывае асноўную ролю ў інвеставанні рэальнага сектара эканомікі. Пазітыўныя змены ў дзейнасці буйнейшых беларускіх банкаў немагчымыя без вырашэння шэрагу праблем макраэканамічнага характару. Як адзначаюць эксперты, фінансавая стабілізацыя беларускага рубля цягне за сабой зніжэнне працэнтных ставак. Падзенне даходнасці банкаўскага бізнэсу вядзе ды абвастрэння барацьбы за новых кліентаў, яна становіцца больш жорсткай. У такіх умовах аператары фінансавага рынку для захавання сваёй канкурэнтаздольнасці імкнуцца пастаянна распрацоўваць новыя перспектыўныя прадукты i паслугі. Што ў сваю чаргу спрыяе ўзмацненню ўсяго банкаўскага сектара. Гэта дазваляе вырашаць шэраг неадкладных пытанняў, сярод якіх — нармалізацыя разлікаў за паліўна-энергетычныя рэсурсы. Як развіваецца сітуацыя селета? З такім пытаннем карэспандэнт «Звязды» звярнуўся ды выконваючага абавязкі міністра энергетыкі Эдуарда ТАЎПЯНЦА падчас правядзення агульнага сходу акцыянераў сумеснага беларуска-расійскага ААТ «Белгазпрамбанк».
— Сітуацыя развіваецца досыць складана. Днямі мы разглядалі гэтыя пытанні на спецыяльным пасяджэнні рэспубліканскай камісіі па неплацяжах, куды былі выкліканы шэраг міністраў, кіраўнікоў канцэрнаў, намеснікі старшынь аблвыканкамаў. Па яго выніках былі распрацаваны канкрэтныя меры для таго, каб у абавязковым парадку былі аплачаны бягучыя пастаўкі энергарэсурсаў за студзень—сакавік. За два першыя месяцы на 100-працэнтны ўзровень аплаты выйсці не ўдалося. На гэта паўплываў шэраг фактараў. Асноўным сярод іх з'явы яўляецца павелічэнне тарыфаў. Напрыклад, газ мы зараз атрымліваем па 46,68 даляраў за тысячу кубаметраў. Зразумела, што не ўдалося пазбегнуць павышэння цэн i на іншыя энергарэсурсы — электра - i цеплаэнергію. Цяжкасці з аплатай узніклі ў першую чаргу ў сельскагаспадарчых арганізацый i прадпрыемстваў жыллева-камунальнай гаспадаркі. Ёсць асобныя даўжнікі i ў іншых галінах народнай гаспадаркі. Найважнейшая прычына такой сітуацыі — складаны фінансавы стан асобных суб'єкти ектаў гаспадарання. Тым не менш, я ўпэўнены, што праблему ўдасца вырашыць i па выніках першага квартала аплата будзе 100-працэнтнай.
Каб высветліць пытанні ўзаемадзеяння з расійскім баках, мы звярнуліся ды начальніка фінансава-эканамічнага дэпартамента ААТ «Газпрам» Андрэя КРУГЛОВА.
— Беларусь ў планах «Газпрама» займае адно з вядучых месцаў. Яна застаецца важным накірункам стратэгіі развіцця нашай кампаніі. Зараз у «Газпрама» няма прамога выхаду на заходнееўрапейскі рынак, асноўная частка транзітных паставак газу вядзецца праз Украіну. Таксама транзіт праходзіць i праз Беларусь. Аднак гэта не азначае, што мы не шукаем альтэрнатыўных шляхоў. Сярод іх я магу назваць праект паўночнаеўрапейскага газаправода, які атрымаў прыярытэтны статус Еўрапейскай Камісіі. Яго будаўніцтва пачнецца ў самы бліжэйшы гадзіну. Таксама вядуцца актыўныя перамовы па стварэнню сумеснага расійска-ўкраінскага газатранспартнага кансорцыума. Ужо вызначаны канкрэтныя долі Расіі i Украіны. Адпаведна, можна казаць i пра тое, што існуюць сур'ёзна езныя планы па пашырэнню газатранспартных магутнасцяў у бок Украіны. Усе прыведзеныя варыянты з'явы яўляюцца толькі асобнымі мерапрыемствамі доўгатэрміновай стратэгіі «Газпрама» па дыверсіфікацыі газавых патокаў. Гэта нармальны рынкавы падыход. Ніхто не кажа пра тое, што беларускі шлях мы адкідваем. Усе тыя цяжкасці, якія ўзнікаюць у пытанні заключэння газавага кантракта, носяць часовы характар. Гэта сапраўды размова па эканамічных пытаннях, я не бачу тут ніякай палітычнай часткі. Паколькі беларускія спажыўцы ўяўляюць для нас вялікую цікавасць, вашы прамысловыя прадпрыемствы шэрагу галін (машынабудаўніцтва, энергетыка, хімічная прамысловасць i г. д.) з'явы яўляюцца буйнымі спажыўцамі газу. Па кантракту ўзнікла чыста тэхнічнае ласкоўскі. Упэўнены, што ў бліжэйшы час яно будзе вырашана.
А якая пазіцыі беларускага боку? Пытанне — генеральнаму дырэктару ААТ «Белтрансгаз» Пятру ПЕЎНЯ.
— Усе праблемы гэтага блока мы адпаведным чынам адпрацавалі, адбыліся неабходныя ўзгадненні. Адзіны аспект, які пакуль застаецца нявырашаным, — кошт транзітнай стаўкі. Я думаю, што ў самы бліжэйшы час i ён будзе адрэгуляваны. Патрэбныя разлікі зроблены, на гэты конт ёсць пэўнае разуменне абодвух бакоў, але дыялог пакуль не завершаны. Цяпер што датычыцца запазычанасці за пастаўкі. Напрыканцы мінулага года быў падпісаны дагавор аб рэструктурызацыі асноўнага доўгу. Графікі выплат, якія ім прадугледжваюцца, вытрымліваюцца.
У адпаведнасці са спецыяльным распараджэннем ААТ «Газ - прам» адбыўся перавод на абслугоўванне сумеснага беларуска-расійскага ААТ «Белгазпрамбанк» адкрытага акцыянернага таварыства «Белтрансгаз» i яго структурных падраздзяленняў, сфарміравана комплексная праграма іх абслугоўвання. Такім чынам, супрацоўніцтва ў газавай сферы паспрыяла больш шчыльным кантактам i ў банкаўскай галіне. У межах разлікаў паміж «Белтрансгазам» i «Газ-прамам» за «блакітнае паліва», якое было пастаўлена ў Беларусь, агульная сума плацяжоў, што прайшлі праз банк, летась склала 160 мільёнаў долараў. Што ў далейшых перспектывах?
— Наша фінансавая ўстанова зарыентаваная на першачарговае абслугоўванне прадпрыемстваў паліўна - энергетычнага комплексу, а таксама арганізацый недзяржаўнага сектара эканомікі, — заўважае старшыня праўлення ААТ «Белгазпрамбанк» Віктар БАБРЫКА. — Селета будзе рэалізоўвацца новы аб'ект у межах партнёрства з Міжнароднай фінансавай карпарацыяй. Доўгатэрміновай праграмай у якасці прыярытэтных накірункаў дзейнасці прадугледжваецца паглыбленне спецыялізацыі ў сферы абслугоўвання энергетычнага комплексу. Перш за ўсё гэта датычыцца арганізацыі разлікаў за прыродны газ i электрычную энергію, абслугоўванне рынку даўгавых абавязацельстваў. У стадыі абмеркавання — шэраг цікавых праектаў у галіне энергетыкі.
— Наколькі рэальная перспектыва ўдзелу банка ў крэдытаванні АПК?
— У межах праграм мікракрэдытавання да нас звяртаюцца фермеры. Не магу назваць такое супрацоўніцтва досыць шырокім. Аднак не выключаю магчымасці нашага прыходу ў сельскую гаспадарку. Мы ідзем за кліентам. А развіццё таго ж расійскага рынку паказвае, што на пэўных этапах аграпрамысловая галіна становіцца прынцыпова цікавай для інвестыцый. Важная быць універсальнымі...
Мікалай ЛІТВІНАЎ
