ААТ “Белгазпрамбанк абвясціў аб пачатку рэалізацыі праекта па выпуску першых у нашай краіне карпаратыўных аблігацый, размяшчэнне і зварот якіх будзе праходзіць на Беларускай валютна-фондавай біржы. Яны зоймуць свабодную на сёння нішу сярэднетэрміновых ліквідных каштоўных папер і не будуць канкураваць з аблігацыямі Мінфіна і Нацбанка.
Старшыня праўлення Белгазпрамбанка Віктар Бабарыка на прэзентацыі праекта, якая адбылася ў Мінску 16 верасня, заявіў, што банк ужо навучыўся прыцягваць сродкі на знешнім рынку і сёння выходзіць на ўнутраны рынак з досыць вялікім, па нашых мерках, аб'ёмам запазычанні. Ён выказаў надзею на тое, што новы інструмент “будзе прывабным для ўнутраных інвестараў, у першую чаргу, безумоўна, для банкаў і страхавых кампаній, але, можа быць, і для іншых юрыдычных асоб.
Умовы
Сяргей Шабан, выканаўчы дырэктар Белгазпрамбанка, паведаміў, што рынак карпаратыўных аблігацый для юрыдычных асоб у Беларусі да 2004 года фактычна адсутнічаў. У 2002-2003 гадах ЗАТ “Трэст Прамбуд выпускала аблігацыі пад будаўніцтва жылля. У 2004 годзе эмітаваў аблігацыі Джэм - банк, але шырокага цікавасці інвестараў яны не выклікалі, так як працэнтныя стаўкі на рынку былі даволі вялікія, а перспектывы змены курсу беларускага рубля — занадта нявызначаны.
У цяперашні час, заявіў С. Шабан, сітуацыя змянілася і на рынку узніклі перадумовы, неабходныя для з'яўлення карпаратыўных аблігацый. Гэта зніжэнне і стабілізацыя працэнтных ставак па рублёвых крэдытах і дэпазітах, стабілізацыя курсу беларускага рубля, рост аб'ёмаў банкаўскіх кароткатэрміновых рэсурсаў, а таксама адсутнасць дастатковай колькасці ліквідных інструментаў на рынку каштоўных папер.
У цэлым за першае паўгоддзе 2005 года рэсурсная база банкаў у нацыянальнай валюце павялічылася на 17,4%. Падобны рост велічыні банкаўскіх пасіваў прадугледжвае і пашырэнне інструментара па іх размяшчэнні, аднак Міністэрства фінансаў ва ўмовах бягучага прафіцыту бюджэту не вырабляе актыўных запазычанняў на рынку. У выніку попыт на дзяржаўныя аблігацыі перавышае прапанову, што прывяло да падзення сярэднеўзважанай даходнасці на аўкцыёнах па размяшчэнні ДКА ніжэй за ўзровень стаўкі рэфінансавання, на якую раней арыентавалася прыбытковасць пры першасным размяшчэнні ДКА.
Недахоп фінансавых інструментаў спрабуе папоўніць Нацыянальны банк, актывізуючы прапанова ўласных аблігацый і падаўжаючы тэрміны іх звароту. У цяперашні час аблігацыі Нацыянальнага банка маюць час звароту да 3 месяцаў, кароткатэрміновыя дзяржаўныя аблігацыі — каля 1 года, а доўгатэрміновыя — звыш года. Такім чынам, на фінансавым рынку Беларусі ў цяперашні час абазначыўся дэфіцыт ліквідных сярэднетэрміновых інструментаў. У якасці сярэднетэрміновых аблігацый, адзначыў С. Шабан, у прынцыпе, маглі б выкарыстоўвацца вэксалі і дэпазітныя сертыфікаты банкаў, аднак гэта абцяжарана па самой прыродзе гэтых каштоўных папер, якія выпускаюцца на папяровых носьбітах і звяртаюцца па-за біржы.
У стварыліся умовах, на думку С. Шабана, прапанова карпаратыўных аблігацый можа запоўніць нішу сярэднетэрміновых ліквідных каштоўных папер. Тэрмін звароту аблігацый Белгазпрамбанка усталяваны роўным 180 дзён, такім чынам, яны не будуць канкураваць з каштоўнымі паперамі Нацбанка і Міністэрства фінансаў.
Праблемай, якая перашкаджае развіццю рынку карпаратыўных аблігацый, з'яўляецца сістэма падаткаабкладання даходаў па каштоўных паперах, прынятая ў Беларусі. Даход ад дзяржаўных каштоўных папер не абкладаецца падаткам, тады як даход па карпаратыўных аблігацыях, атрыманы юрыдычнымі асобамі, за выключэннем банкаў і страхавых кампаній, абкладаецца па стаўцы 40%. Для банкаў і страхавых арганізацый заканадаўства не прадугледжвае адрозненняў ва ўзроўні падаткаабкладання даходаў, атрыманых па асноўных відах дзейнасці, ад даходаў, атрыманых ад аперацый з каштоўнымі паперамі. Таму для іх можа мець сэнс набыццё карпаратыўных аблігацый.
Прэмія за рызыка пакуль не ўстаноўлена
Узровень даходнасці аблігацый пакуль не вызначаны. У якасці арыентыру мяркуецца выбраць даходнасць дзяржаўных каштоўных папер, да якой будзе дададзеная прэмія за рызыка. Велічыню прэміі яшчэ трэба будзе вызначыць на аўкцыёне, прызначаным на 6 кастрычніка. Старшыня праўлення Белгазпрамбанка В. Бабарыка заўважыў, што прэмія будзе не вельмі вялікі і апынецца ў “межах, якія дазволяць інвестарам кампенсаваць нязручнасці, звязаныя з падаткаабкладаннем.
Ён паведаміў таксама, што ў цяперашні час на сайце банка праводзіцца конкурс па вызначэнні сярэднеўзважанай даходнасці аўкцыёну, пераможца якога атрымае каштоўны прыз.
Падказку магчымым удзельнікам конкурсу даў С. Шабан. Ён адзначыў, што ў цяперашні час банкі актыўна праводзяць аперацыі па ўліку вэксаляў, даходы ад якіх таксама абкладаюцца падаткамі. Таму можна чакаць, што і аўкцыённы ўзровень даходнасці аблігацый банка будзе прыкладна на ўзроўні даходнасці пры ўліку вэксаляў. Але, зразумела, гэта толькі здагадка.
Аб'ём эмісіі аблігацый складае 10 млрд BYR. Гэтая сума дастаткова вялікая для таго, каб забяспечыць ліквіднасць аблігацый, але ў той жа час не настолькі вялікая, каб узніклі праблемы з іх размяшчэннем.
Белгазпрамбанк гарантуе ліквіднасць сваіх аблігацый і збіраецца падтрымліваць каціроўкі на БВФБ. Банк лічыць вельмі важным, адзначыў С. Шабан, каб гэтыя аблігацыі ставіліся да ліку каціруемых на біржы, так як гэта забяспечыць іх ліквіднасць. У выпадку неабходнасці на біржы могуць праводзіцца і здзелкі РЭПО. Зрэшты, існуе верагоднасць, што аблігацыі трапяць у інвестыцыйныя партфелі і застануцца там да пагашэння.
Белгазпрамбанк спадзяецца на поспех свайго праекта. В. Бабарыка заявіў: “Мы перакананыя ў тым, што пазыка будзе праведзены паспяхова, будзе вызначана тая самая прэмія і яна будзе дастатковай для таго, каб у будучыні мы змаглі больш актыўна прыцягваць рэсурсы на ўнутраным рынку. Сродкі, якія плануецца атрымаць 6 кастрычніка, банк збіраецца накіраваць на фінансаванне кароткатэрміновых крэдытных праектаў, а таксама на папаўненне рэсурснай базы, то бок можна сказаць, што выпуск аблігацый праводзіцца ў мэтах аптымізацыі балансу банка.
Уладзімір ТАРАСАЎ
№36 (671) - 19 - 26 верасня 2005
