Страсці і шараханні на валютным рынку прыводзяць да фінансавых страт
Традыцыйныя і сумныя ў мінулым гадавыя сходу акцыянераў беларускіх банкаў у гэтым годзе выклікаюць непадробную цікавасць.
Даўнютка фінансісты не карысталіся такой папулярнасцю на медыяпрасторы. На прэс-канферэнцыі пасля сходу акцыянераў старшыні праўлення «Белгазпрамбанка» Віктара Бабарыка давялося не столькі расказваць аб сваім банку, колькі даваць свае ацэнкі сітуацыі, якая склалася. Спікер вынес груз адказнасці годна, праўда, некаторыя меркаванні суправаджаў рэмаркай: маўляў, выказвае свае прагнозы як эксперт, а не як кіраўнік банка.
Пры ўсёй складанасці сучаснай фінансавай і банкаўскай сістэмы на бытавым узроўні яе ўстойлівасць зводзіцца да двух асноўных паказчыках: курс беларускага рубля ў адносінах да іншых валют і магчымасць «бесперашкодна і ў тэрмін» забраць свае ўклады. Ў здольнасці банкаў выконваць свае абавязацельствы перад кліентамі-фізічнымі асобамі Віктар Бабарыка не сумняваецца. Профільнае заканадаўства загадвае банкам ствараць рэзервы, выключае неапраўданыя рызыкоўныя аперацыі, а банкаўскі нагляд пільна і якасна сочыць за выкананнем усіх гэтых патрабаванняў. Але Віктар Бабарыка падкрэсліў: менавіта абавязацельствы ў рамках дагавораў. «Калі з аднаго боку пачынаюць парушацца правілы гульні, іншы партнёр заўсёды выбудоўвае адэкватную абарону», — вобразна і ўскосна Віктар Бабарыка пракаментаваў жаданне некаторых грамадзян схітраваць. Напрыклад, паспрабаваць «абнаявіць» у банкаматах рублёвыя крэдытныя або дэпазітныя карткі ў далярах ці еўра.
«Пластык» у нацыянальнай валюце прызначаны перш за ўсё для ажыццяўлення плацяжоў і транзакцый ўнутры краіны. Магчымасць імгненнай канвертацыі, так бы мовіць, дадатковая паслуга, якую банкі могуць прадастаўляць або прыпыняць. Усё залежыць ад сітуацыі і абставінаў. Сягоння яны складаюцца не на карысць шырокамаштабнага абмену рублёў на чужыя грошы. Па картках, намінаваных у замежнай валюце, ніякіх абмежаванняў не ўводзілася і не плануюць гэтага рабіць. Словам, пры ўсёй лаяльнасці банкаў скага сектара да насельніцтву схітраваць фізічным асобам не атрымаецца. Хоць у некаторых грамадзян такія спробы прысутнічаюць. Напрыклад, узяць крэдыт у рублях і хуценька «перакінуць» яго ў даляры, а потым з надзеяй чакаць змены курсу...
Што тычыцца ажыятажу на рынку наяўнай валюты, то кіраўнік «Белгазпрамбанка» характарызуе чэргі ля абменных пунктаў як «паводзіны неарганізаванага натоўпу». І лічыць: для грамадзян галоўнае — не патрапіць пад уплыў панікі. «Хто трапляе ў натоўп, заўсёды прайграе», — упэўнены Віктар Бабарыка. З пункту гледжання фінансава-эканамічнай логікі нічога звышнатуральнага і форсмажорного не адбываецца. «Барацьба» за валюту — прадказальная і стандартная рэакцыя рынку на абмежаванні, уведзеныя Нацбанкам. Хоць эксперт адзначыў: рынкавыя механізмы рэгулявання заўсёды пераважней, але ў некаторых выпадках для стабілізацыі сітуацыі неабходна выкарыстоўваць і адміністрацыйны рэсурс. На валютны рынак ўплывае мноства фактараў, але ў бліжэйшы час наступіць пэўная стабілізацыя. Перш за ўсё павінен паўнавартасна зарабіць пазабіржавы рынак, які і ўсталюе справядлівае суадносіны рубля да даляра і еўра.
Цалкам магчыма, адбудзецца некаторае зніжэнне беларускага рубля да кошыка валют, але затым, магчыма, яго ўмацаванне. «Сама па сабе дэвальвацыя — бескарысны інструмент, — упэўнены Віктар Бабарыка. — Яна можа стаць эфектыўнай толькі ў комплексе з іншымі эканамічнымі мерамі». Краі вугальны камень — уменне марнаваць валюту. Кожны выдаткаваныя долар павінен генераваць, як мінімум, 101 цэнт. Так ці інакш, эксперты пакуль не назіраюць невырашальных праблем у Беларусі. Ваганні ж курсу, коратка тэрміновы лішак або недахоп валюты і рэзкія ваганні іншых паказчыкаў, на жаль, з'ява далёка не рэдкае ў сусветных эканамічных працэсах. Пытанне не ў ўзнікненні часовых дысбалансаў, а ў магчымасцях стабілізаваць сітуацыю. Беларускі фінансавы рынак нядрэнна кіруем, што дазволіць досыць аператыўна прыняць неабходны пакет мер і выйсці на штатныя рэжымы функцыянавання.
Уладзімір ВАЎЧКОЎ, "Рэспубліка"
