Яшчэ некалькі гадоў таму беларуская сталіца не мела ні аднаго буйнога тэатральнага фестывалю. А сёння іх ужо некалькі
Яшчэ некалькі гадоў таму беларуская сталіца не мела ні аднаго буйнога тэатральнага фестывалю. А сёння іх ужо некалькі. Але «Тэарт», які сёлета пройдзе ў трэці раз, выгадна адрозніваецца і пісьменна прадуманай праграмай, і абавязковымі сюрпрызамі, і абавязковымі гучнымі, часам скандальнымі пастаноўкамі.
У гэтым годзе іх будзе як ніколі шмат. Фестываль пачнецца ў канцы верасня, а ўжо ў бліжэйшы час адкрыецца продаж квіткоў.
Аб тым, чым нас будзе здзіўляць «Тэарт», мы пагаварылі з яго стваральніцай Анжалікай Крашевской.
- Назва фестывалю ў інтрыгуючае. «Тэарт» - гэта «мастацтва тэатра»?
- Так, гэта гульня літарамі. Назва для новага фестывалю заўсёды цяжка прыдумаць. Часам нам кажуць: «Вы пераблыталі літары».
- У Мінску вельмі доўга не было тэатральных фестываляў. А цяпер іх адразу некалькі. Якую канцэпцыю вы заклалі ў «Тэарт»?
- У «Теарте» мы хочам паказаць тое лепшае, што ёсць у тэатры на сённяшні момант - лепшыя напрамкі, спектаклі, навацыі рознага жанру. Каб фестываль быў цікавы і гледачам і прафесіяналам.
- Мінская публіка гатовая да сучаснаму тэатру, які вельмі далёкі ад традыцыйнага?
- Не толькі гатовая, яна зачакалася. Дзіўна было б, каб на двухмиллионное насельніцтва Мінска не знайшлося тысячы гледачоў, якія хочуць гэта бачыць. Іншая справа, што фестывальная публіка - адмысловая.
«ШЭКСПІРА СТАВЯЦЬ І Ў КАРЭІ»
- Чым вам, як арганізатару, запомніліся першыя два фестывалю?
- У 2011 годзе ў мяне было некалькі яркіх уражанняў. Першае - ад карэйскага тэатра Play Factory Mabangzen і іх «Макбета». Шэкспір, перароблены пад нацыянальны эпас. Гэта было неверагодна цікава. Мэнтальнасьць зусім іншая, але тое, што яны робяць, выклікае павагу. Але самае вялікае ўражанне ад фестывалю - валютны крызіс. Аказалася, што і на яго фоне можна правесці фестываль.
У мінулым годзе галоўнай падзеяй стала тое, што пасля рамонту не адкрыўся Музычны тэатр, а на яго сцэне ў нас павінны былі ісці пяць спектакляў, адзін з якіх аншлагавы. Трэба было шукаць іншую пляцоўку, бо квіткі былі прададзеныя. Польскі спектакль «Персона. Мэрылін» немагчыма было перанесці нікуды. У экстрэмальных умовах мы знайшлі-такі рашэнне, і спектакль можна было гуляць у Музычным тэатры. Але здарылася яшчэ адна накладка. Актрыса, выканаўца галоўнай ролі, не прыляцела ў Менск. Словам, сітуацыя надзвычайная, прыйшлося выкручвацца, каб спектакль адбыўся.
- А як вы вырашаеце, які спектакль запрасіць у Менск?
- Я сама отсмотрела кожны спектакль. Езджу і на фестывалі, і па тэатрах. Пастаянна кантактую з тэатральнымі экспертамі, крытыкамі з розных краін.
«МЫ НЕ ЗНАЙШЛІ Ў МІНСКУ СЦЭНУ ЧОРНАГА КОЛЕРУ»
- У тэатральным асяроддзі фестывальным спектаклем называюць той, які лёгка можна паказваць на любой пляцоўцы. Вы, калі глядзіце той ці іншы спектакль, адразу прадумвае, дзе яго можна паказаць у Мінску?
- Абсалютна дакладна. Мы адкрываем міжнародную праграму спектаклем «Добры чалавек з Сезуана» маскоўскага тэатра ім. Пушкіна. Прэм'ера яго адбылася ў лютым 2013 года, у галоўнай ролі Аляксандра Урсуляк. Праблемы паўсталі з пляцоўкай. Спектакль ідэальна становіцца на сцэну ДК МАЗ, бо сцэна тэатра імя Пушкіна досыць вялікая. Але там яе прастору чорнага колеру, а ў ДК сцены белыя, як, аказваецца, ва ўсіх нашых палацах культуры.
- І як выйшлі са становішча?
- Мастак будзе думаць, як выйсці са становішча.
- А перафарбаваць на адзін дзень сцэну ДК нельга?
- Гэта была першая ідэя, якая ўсіх прыйшла ў галаву. Але няма, на жаль...
- Ці часта вам даводзіцца адмаўляцца ад ідэі прывезці ў Мінск нейкую пастаноўку менавіта з-за пляцовак?
- На жаль, так. Па тэхнічных прычынах мы не можам прывезці ў Мінск геніяльны спектакль Франка Кастрофа (галоўны рэжысёр берлінскага тэатра «Фольксбюне». - Рэд.) з-за таго, што ў нас ні ў адным тэатры няма круга дыяметрам 18 метраў.
Цяпер абмяркоўваем пастаноўку рэжысёр польскага Варликовского «(А)поллония», які атрымаў «Залатую маску», быў паказаны на фестывалі ў Авіньёне. Ён ідзе чатыры з паловай гадзіны, і па тэхнічных характарыстыках нам даводзіцца адмыслова пад яго выкарыстоўваць пляцоўку «Мінск-Арэны». І вядома, гэта праект не на 15 000 гледачоў, якія можа змясціць «Мінск-Арэна».
- І квіткі на яго будуць вельмі дарагімі?
- За кошт білетаў выдаткі на арэнду пакрыць немагчыма, але заверу: квіткі дакладна не будуць дарагімі.
- Спектакль на спартыўнай арэне - гэта нова для нас...
- У нас сапраўды не так шмат тэатральных пляцовак, каб прымаць тэхнічна складаныя пастаноўкі, таму разглядаем розныя варыянты.
Большая частка праграмы будзе звязана з дакументальным тэатрам, калі гучаць небудзь рэальныя тэксты, альбо распавядаецца рэальная гісторыя. Яго ўсё больш у Еўропе, Расіі. Плануем паказаць на пляцоўцы Цэнтра сучаснага мастацтва пастаноўку піцерскага «Тэатра post». Гэта чысты эксперымент у галерейном прасторы - 6-гадзінны праект двух маладых рэжысёраў Дзмітрыя Волкострелова і Насенне Аляксандраўскага. Яны назвалі яго «Музей 16-ці п'ес». Глядач можа прыходзіць-адыходзіць. Дзеянне адначасова пачынаецца ў чатырох залах, і гледачы пераходзяць з залы ў залу.
- Нашы тэатры не вырашаюцца на такія эксперыменты? Магчыма, разумеюць, што ў Мінску на эксперыментальныя пастаноўкі можна сабраць гледача разы тры-чатыры. А далей ім трэба выконваць план, паказваць запаўняльнасць залы...
- Я таксама так думала, калі працавала ў тэатры. Важна, як ты падаеш і паказваеш свой спектакль гледачу, як рыхтуеш публіку. А як інакш прывучаць аўдыторыю?
- Можа, менавіта так, як вы робіце - праводзячы фестывалі, падобныя «Теарту»?..
«ЗА БЕЛАРУСКІЯ П'ЕСЫ Б'ЮЦЦА Ў МАСКВЕ, А ДОМА ІХ НІХТО НЕ СТАВІЦЬ»
- У гэтым годзе ў нас шмат эксперыментаў, у тым ліку і з беларускай драматургіяй. Мы свядома зрабілі вялікі беларускі блок. Ёсць феномен беларускай драматургіі, якая цікавая ўсім, акрамя нас.
За п'есу Багаслаўскага «Любоў людзей» цяпер біліся два маскоўскіх тэатра, а ў Беларусі яе ніхто не ставіць. П'есы Пражко ідуць у дзесятках расейскіх тэатраў. Дарэчы, Дзмітрый Волкострелов ў гэтым годзе атрымаў «Залатую маску» за пастаноўку па Пражко.
Таму на фестывалі ў нас будзе пяць беларускіх пастановак тых аўтараў, якія ўжо зрабілі сабе імя ў той жа Расеі.
- Фінансава фестываль - дарагое задавальненне?
- Каб зрабіць добрую праграму, патрэбныя сур'ёзныя фінансы. Фестываль падтрымлівае Міністэрства культуры. Але калі б не фінансавая дапамога нашых партнёраў, мы б не выцягнулі яго. Таму бязмерна удзячныя Белгазпрамбанку, а ў гэтым годзе і Газпромтрансгазу Беларусі.
