Юрыдычны каментар

Агляд змяненняў у Закон «Аб гаспадарчых таварыствах», якія тычацца рэгулявання парадку заключэння гаспадарчымі таварыствамі буйных здзелак і здзелак з зацікаўленасцю афіляваных асоб гаспадарчых таварыстваў

ст. 47 Закона ўдакладняе парадак афармлення пратакола агульнага сходу таварыства.
Пратакол падпісваецца (з візаваннем кожнай старонкі, у тым ліку рашэнні, якія прыкладаюцца да пратакола) старшынёй агульнага сходу ўдзельнікаў гаспадарчага таварыства, сакратаром (пры яго наяўнасці), а таксама не менш чым двума членамі падліковай камісіі (пры яе наяўнасці) або, калі гэта прадугледжана статутам, асобамі, якія прынялі ўдзел у гэтым сходзе. Пратакол акрамя названых асоб па рашэнню агульнага сходу ўдзельнікаў гаспадарчага таварыства можа падпісвацца і іншымі асобамі. Да пратаколу прыкладаецца спіс асоб, якія зарэгістраваліся для ўдзелу ў агульным сходзе ўдзельнікаў гаспадарчага таварыства, і (або) асоб, запоўненыя бюлетэні якіх атрыманы ў парадку, устаноўленым статутам. Спіс асоб, якія зарэгістраваліся для ўдзелу ў агульным сходзе ўдзельнікаў гаспадарчага таварыства, павінен змяшчаць подпісы гэтых асоб.
у ст. 56 Закона пашыраны пералік афіляваных асоб гаспадарчага грамадства.
Да іх, у прыватнасці, цяпер ставяцца муж і жонка дзяцей і ўнукаў фізічнай асобы, родныя браты і сёстры мужа і жонкі.
Фізічныя асобы павінны быць паўналетнімі.
Таксама да афіляваныя асобам гаспадарчага таварыства будуць ставіцца:
юрыдычныя і фізічныя асобы, у кіраванне якіх перададзены якія належаць Рэспубліцы Беларусь або яе адміністрацыйна-тэрытарыяльным адзінкам акцыі адкрытых акцыянерных таварыстваў, створаных у працэсе раздзяржаўлення і прыватызацыі аб'ектаў, якія знаходзяцца ў рэспубліканскай ці камунальнай уласнасці;
прадстаўнікі дзяржавы ў органах кіравання гаспадарчых таварыстваў, долі ў статутных фондах (акцыі) якіх належаць Рэспубліцы Беларусь або яе адміністрацыйна-тэрытарыяльным адзінкам.
Да афіляваныя асобам гаспадарчага грамадства не ставяцца Рэспубліка Беларусь і яе адміністрацыйна-тэрытарыяльныя адзінкі, рэспубліканскія органы дзяржаўнага кіравання, іншыя дзяржаўныя арганізацыі, падпарадкаваныя Ураду Рэспублікі Беларусь, мясцовыя выканаўчыя і распарадчыя органы.
да здзелках, у якіх маецца зацікаўленасць афіляваных асоб гаспадарчага грамадства, прылічаныя здзелкі з юрыдычнай асобай, якая з'яўляецца бокам здзелкі або выступоўцам ў інтарэсах трэціх асоб у іх адносінах з гаспадарчым таварыствам, калі афіляваныя твар — уласнік маёмасці гэтай юрыдычнай асобы (арт. 57 Закона).
У статуце могуць быць указаны іншыя выпадкі, аднясення здзелак да здзелках з зацікаўленасцю.
арт. 57 Закона дае магчымасць замацаваць у статуце або вырашэнні агульнага сходу ўдзельнікаў таварыства, што ў мэтах аднясення здзелак, у здзяйсненні якіх маецца зацікаўленасць афіляваных асоб, да кампетэнцыі савета дырэктараў кошт маёмасці, якая з'яўляецца прадметам здзелкі або некалькіх узаемазвязаных здзелак, павінна супастаўляцца з коштам актываў гаспадарчага таварыства, вызначанай на падставе незалежнай ацэнкі на першае чысло месяца, у якім здзяйсняецца здзелка, а не на падставе дадзеных бухгалтарскай справаздачнасці за апошні справаздачны перыяд.
у выпадку, калі ўсе ўдзельнікі гаспадарчага грамадства з'яўляюцца афіляваныя асобамі, зацікаўленымі ў здзяйсненні здзелкі, рашэнне агульнага сходу ўдзельнікаў гаспадарчага таварыства (савета дырэктараў (назіральнага савета)) аб угодзе, у здзяйсненні якой маецца зацікаўленасць яго афіліраваных асоб, не патрабуецца.
частка сёмая артыкула 57 Закона абавязвае гаспадарчае таварыства раскрываць інфармацыю аб здзелках, у здзяйсненні якіх маецца зацікаўленасць афіляваных асоб, для ўсеагульнага ведама шляхам апублікавання ў друкаваных сродках масавай інфармацыі і (або) размяшчэння на інтэрнет-сайце ў магчыма кароткі тэрмін. Падлягае раскрыцці інфармацыя пра баках здзелкі, яе прадмеце, крытэрах зацікаўленасці асоб, названых у абзацах другім, трэцім і чацвёртым часткі сёмай артыкула 57 Закона, і іншая інфармацыя, прадугледжаная статутам гаспадарчага таварыства, за выключэннем выпадкаў, калі яе распаўсюджванне і (або) прадастаўленне абмежавана заканадаўствам.
найбольш праблемныя пытанні звязаныя з вызначэннем на практыцы узаемазвязаных здзелак, у якіх маецца зацікаўленасць афіляваных асоб грамадства.
Згодна з арт. 57 Закона ўзаемазлучанымі прызнаюцца:
здзелка і іншая здзелка, накіраваная на забеспячэнне выканання абавязацельстваў па першай здзелцы;
здзелкі, здзяйсненне якіх прама прадугледжана раней дасканалай здзелкай (папярэдні і асноўны дагаворы);
здзелкі з аднароднымі абавязацельствамі, учыненыя з удзелам адных і тых жа асоб за пэўны статутам перыяд;
некалькі здзелак з маёмасцю, якое можа выкарыстоўвацца як адзінае цэлае па агульнаму прызначэнні (адзіны маёмасны комплекс, складаныя рэчы і інш.);
іншыя здзелкі, якія прызнаюцца статутам ці рашэннем агульнага сходу ўдзельнікаў гаспадарчага таварыства ўзаемазлучанымі.
У сувязі з гэтым, здзелкі, якія падпадаюць пад крытэрыі узаемазвязаных, павінны быць узгоднены ва ўстаноўленым арт. 57 Закона парадку (напрыклад, крэдытны дагавор і дагавор закладу).
згодна з новай рэдакцыі арт. 57 Закона аб таварыствах рашэнне агульнага сходу ўдзельнікаў гаспадарчага таварыства (савета дырэктараў (назіральнага савета)) аб угодзе, у здзяйсненні якой маецца зацікаўленасць яго афіліраваных асоб, якія не патрабуецца, у выпадку, калі здзелка адначасова адказвае наступным умовам:
здзелка здзяйсняецца гаспадарчым грамадствам у працэсе ажыццяўлення ім звычайнай гаспадарчай дзейнасці;
умовы такой здзелкі істотна не адрозніваюцца ад умоў аналагічных здзелак, якія здзяйсняюцца гаспадарчым грамадствам у працэсе ажыццяўлення ім звычайнай гаспадарчай дзейнасці.
Ажыццяўляюцца гаспадарчым грамадствам у працэсе звычайнай гаспадарчай дзейнасці прызнаюцца здзелкі, неаднаразова заключаюцца гаспадарчым таварыствам, у прыватнасці здзелкі па набыцці сыравіны і матэрыялаў, неабходных для ажыццяўлення вытворча-гаспадарчай дзейнасці, рэалізацыі гатовай прадукцыі, выканання работ (аказання паслуг).
Пры разглядзе здзелак, якія здзяйсняюцца ў працэсе ажыццяўлення звычайнай гаспадарчай дзейнасці, варта не забываць аб існуючай, на наш погляд, праблеме, звязанай з неабходнасцю прыняцця рашэнняў па здзелках гаспадарчага таварыства, у якіх маецца зацікаўленасць яго афіліраваных асоб, з аднароднымі абавязацельствамі, здзейсненых з удзелам адных і тых жа асоб за пэўны статутам перыяд часу. Так, на здзяйсненне двух і больш здзелак, фармальна якія адказваюць крытэрам, названым у другім і трэцім абзацах часткі пятай артыкула 57 Закона, можа патрабавацца рашэнне ў сілу абзаца чацвёртага часткі чацвертай арт. 57 Закона.
у арт. 58 Закона паніжаны мяжа кошту маёмасці, якая з'яўляецца прадметам здзелкі, пры якім здзелка будзе з'яўляцца буйной, а таксама паказаны прыкладны адкрыты пералік здзелак.
Буйной здзелкай гаспадарчага грамадства з'яўляецца здзелка (у тым ліку пазыка, крэдыт, заклад, даручальніцтва) або некалькі ўзаемазвязаных здзелак, якія цягнуць за сабой набыццё, адчужэнне або магчымасць адчужэння гаспадарчым грамадствам прама альбо ўскосна, грашовых сродкаў і (або) іншай маёмасці, кошт якога складае дваццаць і больш працэнтаў балансавага кошту актываў гэтага грамадства, пэўнай на падставе дадзеных бухгалтарскай справаздачнасці за апошні справаздачны перыяд, які папярэднічае дню прыняцця рашэння аб здзяйсненні такой здзелкі (кошту актываў).
Статутам гаспадарчага таварыства могуць быць вызначаны і іншыя здзелкі, на прыняцце рашэння аб здзяйсненні якіх распаўсюджваецца парадак прыняцця рашэння аб здзяйсненні буйной здзелкі.
Улічваючы тое, што ў новай рэдакцыі Закона паняцце ўзаемазвязанай здзелкі раскрываецца ў арт. 57 Закона, названыя крытэрыі узаемазвязанасці па аналогіі будуць прымяняцца і да буйных здзелках.
з балансавага коштам актываў (коштам актываў) супастаўляецца ў выпадку набыцця маёмасці гаспадарчага таварыства, які з'яўляецца прадметам буйной здзелкі, сума здзелкі, а ў выпадку адчужэння або магчымасці адчужэння маёмасці, якая з'яўляецца прадметам буйной здзелкі:
кошт такога маёмасці, пэўная на падставе даных бухгалтарскай справаздачнасці (кнігі ўліку даходаў і выдаткаў), калі паказаная кошт роўная або вышэй сумы здзелкі;
сума здзелкі, калі кошт маёмасці, пэўная на падставе даных бухгалтарскай справаздачнасці (кнігі ўліку даходаў і выдаткаў), ніжэй сумы здзелкі.
статутам ці рашэннем агульнага сходу ўдзельнікаў таварыства можа быць вызначана, што ў мэтах аднясення здзелкі да буйных здзелках кошт актываў гаспадарчага таварыства павінна вызначацца на падставе незалежнай ацэнкі на першае чысло месяца, у якім здзяйсняецца здзелка. У гэтым выпадку з коштам актываў, пэўнай на падставе незалежнай ацэнкі, павінна супастаўляцца сума здзелкі.
у арт. 58 Закона ўдакладнена, што павінна ўтрымлівацца ў рашэнні аб здзяйсненні буйной здзелкі. Пры гэтым, дадзенае ўдакладненне не павінна паўплываць на змяненне раней практыкавалі падыходаў пры разглядзе крэдытных заявак у банку.
унясенне змяненняў ва ўмовы буйной здзелкі ажыццяўляецца па рашэнню органа кіравання гаспадарчага таварыства, які прыняў рашэнне аб здзяйсненні буйной здзелкі. Агульны сход удзельнікаў гаспадарчага грамадства адначасова з прыняццем рашэння аб здзяйсненні буйной здзелкі можа прыняць рашэнне аб перадачы паўнамоцтваў па ўнясенні змяненняў у яе ўмовы, за выключэннем змены іншых асоб, якія з'яўляюцца яе бакамі, і прадмета здзелкі, радзе дырэктараў (наглядальнаму савету) гаспадарчага грамадства. У гэтым выпадку рашэнне аб унясенні змяненняў у ўмовы буйной здзелкі прымаецца саветам дырэктараў (наглядальным саветам) гаспадарчага таварыства ў парадку, прадугледжаным часткай пятай арт. 58 Закона.
палажэнні арт. 58 Закона не распаўсюджваюцца на здзелкі, якія здзяйсняюцца гаспадарчым грамадствам у працэсе звычайнай гаспадарчай дзейнасці, за выключэннем выпадку, прадугледжанага часткай дзевятай арт. 58 Закона.
У выпадку, калі буйная здзелка адначасова з'яўляецца здзелкай, у здзяйсненні якой маецца зацікаўленасць афіляваных асоб гаспадарчага грамадства, рашэнне аб такой угодзе прымаецца ў парадку, устаноўленым часткамі другой — шосты артыкула 57 Закона, за выключэннем выпадку, калі ў здзяйсненні такой здзелкі зацікаўленыя ўсе ўдзельнікі гаспадарчага грамадства. Калі ў здзяйсненні буйной здзелкі ў адпаведнасці з часткай першай артыкула 57 Закона зацікаўленыя ўсе ўдзельнікі гаспадарчага таварыства, рашэнне аб здзяйсненні такой здзелкі прымаецца ў парадку, устаноўленым арт. 58 Закона.
Такім чынам, пры аднясенні буйных здзелак да здзелках, якія выконваюцца ў працэсе звычайнай гаспадарчай дзейнасці, на наш погляд, варта кіравацца рэкамендацыямі, выкладзенымі ў п. 8 гэтага агляду.

Начальнік аддзела прававога
забеспячэння карпаратыўнага бізнесу
ААТ «Белгазпромбанк» Ф. Н. Буганов