У мінулую пятніцу, 16 верасня, адбылася прэзентацыя першага публічнага выпуску аблігацый ААТ «Белгазпрамбанк». Дата іх размяшчэння запланаваная на 6 кастрычніка.
«Спадзяемся, што першы выпуск паспяхова размесціцца, і мы будзем у далейшым больш актыўна прыцягваць рэсурсы на ўнутраным рынку. Перакананы, што да нас далучацца іншыя банкі са сваімі аблігацыямі, у выніку будзе сфармаваны рынак з рынкавай цаной», - сказаў старшыня праўлення банка Віктар Бабарыка.
Рынак карпаратыўных аблігацый у краіне практычна адсутнічае: зарэгістравана некалькі выпускаў аблігацый будаўнічых кампаній. У мінулым годзе беспаспяхова на гэты рынак спрабаваў выйсці Джэм-банк. І толькі ў гэтым годзе Беларусбанк адносна ўдала прыступіў да размяшчэння ўласных аблігацый, арыентаваных на інвестараў -- фізічных асобаў.
Таму, як растлумачыў выканаўчы дырэктар ААТ «Белгазпрамбанк» Сяргей Шабан, улічваючы вопыт папярэдніх эмітэнтаў, было вырашана прапанаваць інвестарам аблігацыі на ўмовах размяшчэння і звароты, аналагічных ДКА. Так, намінальная кошт аблігацыі складае 100 тыс. Br, агульная сума эмісіі -- 10 млрд. Br. Выгляд аблігацыі -- імянная неканвертоўная дысконтная бездакументарная ў выглядзе запісаў на рахунках. Тэрмін звароту -- 180 дзён. Размяшчэнне аблігацый пройдзе шляхам адкрытай продажу на простым стандартным аўкцыёне без абвяшчэння стартавай цаны ў сістэме ААТ «БВФБ».
Па словах С. Шабана, рашэнне банка выйсці на рынак аблігацыйных пазык абумоўлена шэрагам фактараў. Па-першае, гэта эфектыўныя вынікі, дасягнутыя Нацбанкам, у стрымліванні інфляцыйных працэсаў, захаванне станоўчай рэальнай стаўкі рэфінансавання і агульнае аднанакіраваныя паніжэнне прыбытковасці, што забяспечвае магчымасць сумяшчэння ў выпуску карпаратыўных аблігацый інтарэсаў інвестара (з пункту гледжання даходнасці) і эмітэнта (з пункту гледжання верхняга ўзроўню мяжы запазычанні).
Па-другое, у цяперашні час у банкаў назіраецца значны рост свабодных кароткатэрміновых рэсурсаў. Так, за першае паўгоддзе 2005 г. рэсурсная база банкаў у нацыянальнай валюце вырасла на 17,4%. Па думку С. Шабана, такі рост банкаўскіх пасіваў прадугледжвае і пашырэнне інструментара па іх размяшчэнні. Аднак Мінфін ва ўмовах бягучага прафіцыту бюджэту не вырабляе актыўных запазычанняў на рынку. У выніку перавышэння попыту над прапановай адбываецца адукацыя спрэда паміж стаўкай рэфінансавання, на якую першапачаткова была арыентавана даходнасць ДКА, і стаўкай попыту інвестараў.
У выніку абазначыўся дэфіцыт сярэднетэрміновых і ліквідных інструментаў на рынку. На гэтую ролю маглі ба прэтэндаваць іншыя вэксалі і дэпазітныя сертыфікаты, але для іх гэта немагчыма па самай прыродзе гэтых папер: пазабіржавы папяровы абарот, адсутнічаюць адзіныя ўмовы выпуску, невялікі аб'ём і г. д., лічыць С. Шабан. Менавіта гэтую ўтварылася свабодную нішу на рынку і пастараецца заняць Белгазпрамбанк.
Пры гэтым, банкір з шкадаваннем прызнаў наяўнасць абмежаванага кола інвестараў на рынку. Дзеючая сістэма падаткаабкладання практычна пазбаўляе магчымасці выбару і стымулюе цікавасць інвестараў -- юрыдычных асоб у набыцці толькі дзяржаўных каштоўных папер. Адзіным выключэннем з'яўляюцца банкі і страхавыя арганізацыі, для якіх не прадугледжаны адрозненні ва ўзроўні падаткаабкладанне даходаў, атрыманых па асноўных відах дзейнасці і ад аперацый з каштоўнымі паперамі.
Пакуль складана прагназаваць, наколькі паспяховым апынецца размяшчэнне першага выпуску сваіх аблігацый Белгазпрамбанкам. Меркаванні ўдзельнікаў рынку ў дадзеным пытанні значна разыходзяцца. Шмат у чым вынік будзе залежаць ад ўзроўню усталяванай банкам пункту адсячэння, вышэй якой заяўкі на куплю аблігацый не будуць прымацца. Ён можа пагадзіцца на частковае размяшчэнне выпуску, задаволіўшы толькі найбольш прывабныя для яго заяўкі, або наадварот пайсці на больш высокую сярэднеўзважаную даходнасць для размяшчэння ўсяго выпуску. Па словах В. Бабарыка, чаканая прыбытковасць аблігацый арыентавана на прыбытковасць ДКА з улікам невялікі рызыковай прэміі. Ён лічыць, што "такая прэмія дасць магчымасць часткова кампенсаваць інвестарам нязручнасці, звязаныя з падаткаабкладаннем даходу па аблігацыях". Адзначым толькі, што перыяд звароту аблігацый прыпадае на ацяпляльны перыяд, час, калі адзін з асноўных пазычальнікаў банка ў асобе Белтрансгаза асабліва востра мае патрэбу ў крэдытных рэсурсах.
Вынікі размяшчэння таксама шмат у чым будуць залежаць ад ліквіднасці аблігацый. Сяргей Шабан запэўніў удзельнікаў прэзентацыі, што пры звароце аблігацый банка на другасным рынку з імі можна будзе праводзіць аперацыі РЭПО. Хоць і падкрэсліў, што тэрмін звароту каштоўных папер дазваляе інвестарам «трымаць іх у сваім партфелі да пагашэння». Ён таксама лічыць, што аблігацыі Белгазпрамбанка змогуць стаць інструментам пакрыцця пад розныя лініі запазычанняў і, больш таго, яны могуць быць уключаны ў пералік ламбардных каштоўных папер, фармуецца Нацбанкам.
Сяргей САЛАК
