Далёка не ўсе беларускія банкі, нават найбуйнейшыя, маюць індывідуальныя рэйтынгі, атрыманыя ад вядомых рэйтынгавых агенцтваў. Адным з гэтых нямногіх нядаўна стала ААТ “Белгазпрамбанк. Аб тым, як і чаму гэта адбылося, распавядае карэспандэнту “БР старшыня праўлення банка Віктар БАБАРЫКА.
— Віктар Дзмітрыевіч, нядаўна Белгазпрамбанк атрымаў рэйтынг агенцтва Fitch на ўзроўні “B-. Што гэта азначае і навошта банку наогул атрымліваць рэйтынг замежнага агенцтва?
— Развіццё любога фінансавага інстытута праходзіць праз пэўныя этапы. Адзін з іх звязаны з выхадам банка на рынкі знешняга запазычання. Існуюць правілы і прынцыпы арганізацыі знешняга запазычання, а таксама дзеянні, якія павінны распачаць банкі, каб атрымаць знешняе фінансаванне. Умовай, якія палягчаюць доступ на сусветныя рынкі, і з'яўляецца атрыманне рэйтынгу са боку аднаго з некалькіх сусветна вядомых, найбольш значных агенцтваў, як правіла, гэта — Fitch, Standart & Poor ' s і Мoody's. Як вы ўжо адзначылі, Белгазпрамбанк атрымаў рэйтынг ад агенцтва Fitch.
А асноўная мэта атрымання рэйтынгу — гэта прызнанне нашага банка як інстытута, які задавальняе вызначаным міжнародным прынцыпам, а таксама яго гатоўнасці да выхаду на рынак знешняга запазычанні для развіцця нашай рэсурснай базы і, адпаведна, прыцягнення грошай у Беларусь.
— Белгазпрамбанк атрымаў рэйтынг на адну прыступку вышэй, чым найбуйнейшыя беларускія банкі. Чым гэта можна растлумачыць?
— Паколькі я не з'яўляюся супрацоўнікам агенцтва Fitch, мне не зусім карэктна меркаваць аб тым, якімі параметрамі яны ў дадзеным выпадку кіраваліся. Але, з майго пункту гледжання, гэта прызнанне вопыту, адкрытасці і празрыстасці, якія Белгазпрамбанк дэманструе ўжо дастаткова шмат гадоў у рамках працы з міжнароднымі фінансавымі арганізацыямі. У мінулым годзе наш банк атрымаў грошы ад такога міжнароднага фінансавага інстытута, як Еўрапейскі банк рэканструкцыі і развіцця, прычым напрамую, без гарантый урада і без гарантый нашых акцыянераў. І ўжо ёсць аналагічнае рашэнне крэдытнага камітэта Міжнароднай фінансавай карпарацыі.
На этапе выхаду на знешнія рынкі і для дзяржаў, і для кампаній такое супрацоўніцтва з міжнароднымі фінансавымі арганізацыямі — гэта першы прарыў.
Другі прарыў — гэта атрыманне вось такога рэйтынгу, які азначае, што, з іх пункту гледжання, праца нашага банка пабудавана здавальняюча для той самай катэгорыі “B-. Вядома, катэгорыя “B - прывабней, чым “CCC , якую маюць некаторыя іншыя беларускія банкі, але наперадзе яшчэ досыць вялікі шлях да канчатковай мэты — атрымання інвестыцыйнага рэйтынгу.
Калі параўнаць атрыманне рэйтынгу з вучобай у школе, то катэгорыя “B- — гэта свайго роду пераход з пачатковых класаў у сярэднія. Адпаведна, наперадзе яшчэ самая высокая катэгорыя — “A, то ёсць вышэйшую адукацыю.
— А наколькі верагодна для банка пры адсутнасці краінавага рэйтынгу перайсці на наступную прыступку?
— Так, на самай справе атрыманне рэйтынгу катэгорыі “B - у краіне, дзе адсутнічае краінавы рэйтынг, з'яўляецца ўжо досыць неардынарным падзеяй.
З апублікаванага Fitch прэс-рэлізу ясна, што і гэты-то прысвоены рэйтынг з улікам досыць вялікага аперацыйнага рызыкі знешняга асяроддзя і сітуацыі, якая існуе ў краіне па ацэнцы агенцтва. Таму відавочна, што пераход з катэгорыі “C у катэгорыю “B — сам па сабе выпадак нетыповы. А рухацца далей у рамках катэгорыі “B, напэўна, будзе яшчэ складаней. Але я спадзяюся, што Беларусь пасля аналізу ўсіх станоўчых і адмоўных бакоў вонкавага аўдыту ўсёй эканомікі краіны павінна будзе ўсё-ткі прыняць рашэнне аб неабходнасці атрымання краінавага рэйтынгу. Будзе рэйтынг для краіны — тады і нам будзе лягчэй павышаць наш рэйтынг. Гэтыя працэсы ўзаемазвязаны.
— У Беларусі толькі лічаныя банкі маюць у актыве крэдытныя рэйтынгі салідных замежных рэйтынгавых агенцтваў. З чым гэта звязана? Чаму многія іншыя нават не спрабуюць яго атрымаць? Або яны лічаць, што ўсё роўна ён будзе вельмі нізкім, або выдаткі на гэта занадта вялікія для маленькіх банкаў?
— Для банка рэйтынг ніколі не з'яўляецца самамэтай. Мець рэйтынг для таго, каб яго мець — бессэнсоўна. Атрыманне рэйтынгу — гэта адзін з інструментаў для вырашэння больш сур'ёзных задач. У выпадку Белгазпрамбанка — гэта, як я ўжо казаў, доступ на рынак знешняга запазычання. Калі ў іншых банкаў няма такой мэты, то яны і не прэтэндуюць на рэйтынгі, не праводзяць міжнародны аўдыт. Гэта першы варыянт адказу.
Варыянт другі — гэта сапраўды боязь таго, што пры адсутнасці краінавага рэйтынгу, пры досыць складанай або не зусім празрыстай структуры капіталу і балансу банка рэйтынг будзе вельмі нізкі. На мой погляд, наш вопыт і наш рэйтынг здымаюць гэтыя страхі. Калі ёсць прэцэдэнт, калі ёсць банк, які атрымаў, нягледзячы на ўсе абмежаванні, досыць нядрэнны рэйтынг у беларускіх умовах, то дарога ўжо пракладзена.
Што тычыцца кошту, то плюсы ад атрымання рэйтынгу яе пакрываюць. Да таго ж яна не вельмі вялікая нават для сярэдняга банка.
— Агенцтва Fitch — толькі адно з трох вядучых сусветных агенцтваў. Плануе ці Белгазпрамбанк звярнуцца і да іншых агенцтвам за атрыманнем крэдытнага рэйтынгу?
— Зараз наш банк паспрабуе паспяхова скарыстацца тым інструментаром, які ўжо ёсць, — адкрытымі лініямі міжнародных фінансавых арганізацый і наяўнасцю аднаго рэйтынгу. Калі і наступныя крокі па прыцягненні знешніх запазычанняў будуць паспяховымі, а я ў гэтым упэўнены, і мы ўбачым, што наяўнасць другога ці трэцяга рэйтынгу дазволіць нам атрымліваць рэсурсы танней або больш, мы паспрабуем яго дамагчыся. Але ў бліжэйшыя год-два неабходнасці рейтинговаться яшчэ ў адным агенцтве пакуль няма, тым больш што Fitch спецыялізуецца як раз у банкаўскай сферы. Наяўнасць двух-трох рэйтынгавых ацэнак важней, у першую чаргу, для краіны, калі яна спадзяецца атрымаць рэйтынг так званай інвестыцыйнай прывабнасці. Што тычыцца банка, то я б параўнаў гэта з міжнародным аўдытам. Напэўна, можна зрабіць аўдыт некалькімі аўдытарскімі арганізацыямі. Напэўна, гэта будзе лепш. Але для паспяховай працы пакуль дастаткова і аднаго.
Даша САКАЛОВА
Беларускі рынак (№11 ад 21.03.05)
