Хто б мог падумаць, што ў мінулым годзе самым выгадным выглядам укладанняў у Беларусі апынецца не валюта, не рублёвыя ўклады або нерухомасць, а зліткі срэбра, кошт якіх ўзляцела ледзь ці не ў паўтара разы, і гэта пры тым, што ў канцы года срэбра некалькі патаннела ў параўнанні з сярэдзінай года.
Жыхарам Беларусі даступна не так ужо і шмат простых і зручных спосабаў захаваць і прымножыць свой капітал. Гэта дэпазіты ў беларускіх ці расейскіх рублях, а таксама ў еўра і доларах ЗША, аблігацыі беларускіх банкаў і зліткі каштоўных металаў Нацыянальнага банка.
Можна яшчэ, вядома, укладваць сродкі ў антыкварыят, брыльянты або акцыі беларускіх прадпрыемстваў, але гэта пакуль усё яшчэ даволі нязручныя для непрафесіянала віды укладанняў. Купіць такія актывы можна, а вось з іх продажам могуць узнікнуць праблемы — пакупнікоў прыйдзецца доўга шукаць, а рынкавую цану актыву адназначна вызначыць няпроста. Заслугоўвае ўвагі нерухомасць, але аб ёй трэба гаварыць асобна, так як гэта вельмі спецыфічны выгляд інвестыцый.
Расійскі рубель можа стаць лідэрам
Ўкладанні ў некаторыя валюты ў мінулым годзе апынуліся даволі прыбытковымі. Еўра падаражэў у дачыненні да беларускага рубля на 10,5%, расійскі рубель — на 8,4%, праўда, долар патаннеў на 0,56%.
Вынікі па еўра і расійскаму рублю апынуліся амаль процілеглымі выніках 2005 года: тады еўра патаннеў на 13, 7%, расійскі рубель — на 3, 9%, даляр — на 0,83%.
Такім чынам, у цэлым за 2 гады самай трывалай валютай апынуўся расейскі рубель, курс якога ў адносінах да беларускага вырас за гэты перыяд на 4,5%. Еўра абясцэніўся на 2,2%, а даляр — на 1,39%. Як бачым, даходы 2006 года апынуліся практычна кампенсаваныя стратамі 2005 года.
Акрамя таго, усе валютныя зберажэнні за 2 гады абясцэніліся з прычыны росту коштаў. Інфляцыя за гэты перыяд склала каля 15%, такім чынам, нават пакупніцкая здольнасць еўра ўпала прыкладна на 10%.
У бягучым годзе значных ваганняў курсаў валют не чакаецца.
Замежныя эксперты ў асноўным прагназуюць, што па выніках бягучага года курс еўрапейскай валюты ў адносінах да амерыканскай не зменіцца. Яны лічаць, што цыкл павышэння курсу еўра да даляра завяршаецца. Затое пачынаецца цыкл павышэння курсаў азіяцкіх валют у адносінах да даляра. Таму аматарам наяўных можна параіць купляць японскія ены і кітайскія юані, калі, вядома, ці ўдасца іх дастаць. Ну і, зразумела, трэба прадугледзець магчымасць іх продажу, што пакуль праблематычна, па меншай меры, без значнай платы банку за такую паслугу.
Такім чынам, калі Нацыянальны банк працягне палітыку ўмацавання курсу беларускага рубля па адносінах да даляра ЗША, то курсы еўра і даляра да беларускай валюце практычна не зменяцца. Праўда, сітуацыя з беларускім рублём выглядае вельмі нявызначанай ў сувязі з ростам цаны на газ, нафту і зніжэннем даходаў бюджэту краіны ад перапрацоўкі нафты на беларускіх НПЗ. Не выключана, што некаторая дэвальвацыя беларускай валюты ўсё ж можа адбыцца, нягледзячы на ўсе намаганні Нацыянальнага банка пазбегнуць гэтага. Таму ўладальнікам рублёвых зберажэнняў трэба ўважліва сачыць за дзеяннямі ўрада і Нацбанка.
Найбольш прывабным сярод ўсіх валют, даступных жыхарам Беларусі, у 2007 годзе можа апынуцца расейскі рубель.
Чакаецца, што ў першай палове бягучага года курс рубля РФ па адносінах да даляра будзе расці разам з умацаваннем еўра па адносінах да даляра, а ў другой палове — падаць. Так як расійскі рубель прывязаны да кошыка еўра/долар, то калі суадносіны валют у кошыку па выніках года не зменіцца, тады і курс расійскага рубля па адносінах да даляра і еўра застанецца без змяненняў. Калі цана нафты ўтрымаецца на высокім узроўні, не выключана нават некаторы ўмацаванне расійскага рубля па адносінах да даляра і еўра, але невялікая, літаральна на 2-4%. Калі ж нафта патаннее, то, магчыма, паслабленне рубля прыкладна на такую ж велічыню.
У бягучым годзе значных ваганняў курсу расійскай валюты чакаць не варта, так як у 2007 годзе пройдуць парламенцкія выбары, а ў 2008 — прэзідэнцкія. Таму ўрад краіны будзе старацца падтрымліваць стабільнасць на фінансавым рынку. Значнае зніжэнне намінальнага курсу расейскага рубля кіраўніцтва РФ чакае толькі з 2010 года, прычым адбыцца гэта павінна незалежна ад таго, патаннее нафта або няма.
Ўклады ў BYR захоўваюць прывабнасць
Без уліку ваганняў курсаў валют найбольшую даходнасць у мінулым годзе забяспечвалі банкаўскія ўклады ў беларускіх рублях. Пры гэтым Нацыянальны банк працягваў зніжаць стаўку рэфінансавання, але рабіў гэта не спяшаючыся, і ў выніку за год яна ўпала за ўсё на 2 працэнтныя пункты — з 12 да 10% гадавых. Адпаведна, патаннелі і рублёвыя ўклады ў беларускіх банках. Прыбытковасць дэпазітаў на год знізілася ў сярэднім з 14-16 да 12-14% гадавых. Прыбытковасць па аблігацыях некалькі саступала даходнасці па дэпазітах.
Стаўкі па ўкладах на год у еўра і далярах засталіся практычна на ранейшым узроўні — 6-8%.
Такім чынам, дэпазіты ў беларускіх рублях у мінулым годзе былі прыкладна ў 2 разы даходна валютных. Аднак калі ўлічыць змены курсаў валют, то на першым месцы апынуцца дэпазіты ў еўра і расійскіх рублях, якія забяспечылі па выніках года прыбытак 16,5-18, 5% гадавых у пераліку на беларускія рублі. Але за двухгадовы перыяд (2005-2006 гг.) дэпазіты ў дадзеных валютах значна прайгралі ўкладах у беларускай валюце.
У бягучым годзе дэпазіты ў беларускіх рублях таксама могуць застацца самымі прывабнымі. Нават калі Нацбанк знізіць стаўку рэфінансавання да 8% гадавых, можна чакаць, што працэнты па дэпазітах у беларускіх рублях застануцца на ўзроўні 10-12%, што будзе ў 1,2-1,5 разы вышэй даходнасці дэпазітаў у еўра і далярах.
Дэпазіты ў расейскай валюце, якія прымаюцца беларускімі банкамі, у цяперашні час забяспечваюць даходнасць на ўзроўні 8-9,5%, прычым працэнтныя стаўкі па іх у 2007 годзе могуць знізіцца. Гэта значыць, без уліку магчымага ўмацавання расійскага рубля падобныя ўклады таксама прайграюць ўкладах у беларускай валюце.
Самае непрадказальнае ўкладанне
Прыбытковасць укладанняў у каштоўныя металы ў мінулым годзе апынулася нашмат вышэй адсоткаў па дэпазітах. У прыватнасці, цана продажу Нацыянальным банкам срэбных зліткаў вагой 100 грамаў за мінулы год вырасла ў даляравым эквіваленце на 55%, залатых — на 34%, а плацінавых — на 15%. 29 снежня 2006 года 1 грам золата ў 100-грамовыя зліткі каштаваў 23,9 USD, 1 грам срэбра — 0,59 USD, а плаціны — 38,4 USD.
Варта ўлічваць, што ўладальнікі зліткаў падобную прыбытковасць у рэальнасці атрымаць не змаглі б, так як прадаць зліткі назад Нацбанку можна толькі са значнай зніжкай. Але і з улікам дадзенай маржы даходнасць такіх інвестыцый застаецца высокай: 29% для срэбра, 14% для золата і 7% для плаціны.
Скачок коштаў на золата тлумачыўся павелічэннем геапалітычнай напружанасці ў свеце, што павысіла прывабнасць золата як “ціхай гавані для капіталу, а таксама ростам попыту з боку ювелірнай прамысловасці краін Азіі, у першую чаргу Кітая і Індыі, даходы жыхароў якіх істотна выраслі з-за эканамічнага буму.
Яшчэ больш значны па параўнанні з золатам рост коштаў на срэбра тлумачыўся тым, што, акрамя названых прычынаў, на іх дзейнічаў яшчэ адзін фактар, які штурхае цэны ўверх: пачалі працаваць спецыяльныя паявыя інвестыцыйныя фонды, кошт паю у якіх прывязаная да біржавы цане срэбра. Гэта зрабіла ўкладанні ў гэты каштоўны метал больш даступнымі і зручнымі.
Жыхары Беларусі ў мінулым годзе здолелі скарыстацца добрымі якасцямі укладанняў у каштоўныя металы. За 11 месяцаў мінулага года Нацбанкам было прададзена 952,933 кг зліткаў, а выкуплена ў насельніцтва назад — 85,501 кг. Гэта больш, чым за ўвесь 2005 год, у 2, 9 і 4, 5 разы адпаведна.
Можна звярнуць увагу на тое, што аб'ём зваротнай продажу залатых зліткаў Нацыянальнаму банку вырас у большай меры, чым аб'ём пакупкі. Гэта кажа аб тым, што людзі набываюць не зліткі толькі...
