У сярэдзіне верасня бягучага года ААТ “Белгазпрамбанк падпісала дагавор аб прыцягненні бівалютнага сіндыкаванага крэдыту на суму 14 млн. USD і 5 млн EUR на 1 год з магчымасцю пралангацыі на аналагічны перыяд. Гэта стала другім запазычаннем падобнага роду, ажыццёўленым банкам на міжнародным фінансавым рынку.
На думку Ірыны Антонавай, начальніка ўпраўлення фінансавых інстытутаў Белгазпрамбанка, дадзены крэдыт стаў адным з найбольш паспяховых доўгатэрміновых публічных запазычанняў, ажыццёўленых беларускімі банкамі на сусветным рынку капіталу: сродкі прадастаўлены пад стаўку LIBOR плюс 3,75%.
Самы просты і выгадны
Сіндыкаваныя крэдыты прадастаўляюцца пулам банкаў, які ствараецца іншымі банкамі, якія выступаюць у якасці арганізатараў. Арганізатары рыхтуюць неабходную крэдытную дакументацыю і прапануюць банкам розных краін выступіць крэдыторамі. Як адзначыла І. Антонава, для пазычальнікаў працэдура прыцягнення сіндыкаванага крэдыту значна прасцей, чым, напрыклад, выпуск крэдытных нот або арганізацыя аблігацыйнай пазыкі, так як патрабуе прадастаўлення непараўнальна меншага колькасці дакументаў і мінімальнага адкрыцця інфармацыі аб пазычальніку. Пры гэтым кошт атрыманых рэсурсаў ніжэй, нешта ёсць падобнае крэдытаванне банкам, якія выступаюць у якасці пазычальнікаў, выгадна.
Асноўная мэта арганізатараў — набраць патрэбную суму крэдыту. Для гэтага яны імкнуцца запрасіць найбольшая колькасць банкаў для ўдзелу ў синдикате, і такім чынам інфармацыя аб беларускіх пазычальніках становіцца даступная шырокаму колу патэнцыйных інвестараў па ўсім свеце.
У цяперашні час сфармаваўся пэўны круг арганізатараў сіндыкаваных пазык для беларускіх банкаў. Гэта расейскія Газпромбанк, Знешгандальбанк (ВТБ), Moscow Narodny Bank Limited, які з'яўляецца даччыным банкам ВТБ ў Лондане, і нямецкія Commerzbank і Bayerische Landesbank.
Першы крэдыт будзе пралангіравана
Белгазпрамбанк першым сярод беларускіх банкаў выйшаў на рынак публічных запазычанняў за мяжой, атрымаўшы ў лістападзе мінулага года бивалютный крэдыт у суме 15 млн USD у эквіваленце на год з умовай пралангацыі яшчэ на адзін год. У якасці арганізатара выступіў Газпромбанк.
Крэдыторамі сталі 6 банкаў, у асноўным з еўрапейскіх краін — Венгрыі, Германіі, Славеніі, Францыі, Вялікабрытаніі і Расіі. Сродкі былі прадастаўлены пад стаўку LIBOR плюс 4,45%.
Цяпер гэты крэдыт у адпаведнасці з дагаворам падаўжаецца яшчэ на год. “Пацвярджэнне ад крэдытораў у дачыненні да траншу ў еўра ўжо атрымана. Транш ж у далярах вырашана пралангіраваць з умовай павелічэння сумы, гэта значыць запрасіць да ўдзелу ў пагадненні не толькі тыя банкі, якія выдзелілі грошы год таму, але і новых крэдытораў, — паведаміў Сяргей Шабан, намеснік старшыні праўлення Белгазпрамбанка. Сума крэдыту будзе павялічана, а колькасць банкаў, якія прадстаўляюць рэсурсы, ўзрасце.
Больш таго, крэдыт будзе падоўжаны на іншых умовах. Белгазпрамбанк зрабіў прапанову аб пралангацыі з новым памерам маржы — 3,65%, і яно было прынята. Такім чынам, кошт запазычанняў зніжана за год на 0,8 працэнтнага пункта.
За кошт пашырэння геаграфіі
Пры атрыманні другога сіндыкаванага крэдыту Белгазпрамбанк вырашыў у мэтах дыверсіфікацыі круга крэдытораў пашырыць лік арганізатараў і прыцягнуў акрамя Газпромбанка расійскі Знешгандальбанк і Moscow Narodny Bank Limited.
За кошт прыцягнення новых арганізатараў удалося атрымаць даволі шырокую геаграфію крэдытораў. Імі сталі банкі з Славеніі, Вялікабрытаніі, Расіі, Казахстана, Нігерыі, Манголіі, Турцыі і Галандыі. Сярод крэдытораў ёсць банкі, якія прынялі ўдзел у сіндыкацыі Белгазпрамбанка ў другі раз.
Новы сіндыкаваны крэдыт прыцягнуты пад стаўку LIBOR плюс 3,75% тэрмінам на 1 год з магчымасцю пралангацыі на аналагічны тэрмін. Як адзначыў Сяргей Шабан, “гэта вельмі вялікі скачок для Беларусі ва ўмовах адсутнасці крэдытнага рэйтынгу і нязменнасці сітуацыі на рынку. У апошні час, дадаў ён, склаліся меркаванне, што ў Азіі грошы больш танныя, чым у Еўропе, і сапраўды, вельмі жорсткія ўмовы Белгазпрамбанка па даходнасці апынуліся прымальныя для банкаў з краін азіяцкага рэгіёну.
Намеснік старшыні праўлення Белгазпрамбанка падкрэсліў, што кошт сіндыкаваных крэдытаў зніжаецца па меры пашырэння практыкі іх атрымання. Кожны наступны крэдыт танней папярэдняга.
Такая ж залежнасць, па яго словах, павінна назірацца і ў іншых беларускіх банкаў, якія ўжо атрымалі сіндыкаваныя крэдыты — Беларусбанка, Белаграпрамбанка і Белпрамбудбанку. Яны пачалі прыцягваць сродкі некалькі пазней Белгазпрамбанка, але робяць гэта даволі актыўна. Толькі на працягу трох кварталаў бягучага года беларускімі банкамі прыцягнута больш за 200 млн. USD.
У цяперашні час Белгазпрамбанк — адзіны беларускі прыватны банк, які выступае пазычальнікам на рынку сіндыкаваных крэдытаў. Давер замежных крэдытораў — заслуга менеджменту банка, і, на думку С. Шабана, акрамя іншага, тлумачыцца тым, што за Белгазпрамбанкам варта моц расійскага “Газпрома.
Краінавы рэйтынг павялічыць ліміты
Звычайна кошт рэсурсаў, атрыманых банкамі, залежыць ад іх рэйтынгаў. Калі ў банка наогул няма міжнароднага рэйтынгу, гэта значыць, што яго фінансавую інфармацыю, акрамя аўдытара, ніхто не правяраў, і рэсурсы для яго будуць вельмі дарагімі. Яшчэ горш, калі ў банка няма міжнароднага аўдытара — з такім банкам не будзе працаваць ніхто.
Згодна з сусветнай практыцы, аналіз крэдытаатрымальніка пачынаецца з суверэннага рэйтынгу, так як надзейнасць укладанняў залежыць у першую чаргу ад таго, у якую краіну ажыццяўляюцца інвестыцыі. Затым ужо аналізуецца стан аб'екта інвестыцый.
Аднак пры выдачы крэдытаў беларускім банкам і прадпрыемствам інвестары не могуць паступаць такім чынам з прычыны адсутнасці ў Беларусі краінавага рэйтынгу. Больш таго, ёсць праблемы і з індывідуальнымі рэйтынгамі. Міжнародныя рэйтынгавыя агенцтва, як правіла, не згаджаюцца ўсталёўваць рэйтынгі асобным банкам, калі ў гэтай краіны няма суверэннага рэйтынгу.
З трох вядучых міжнародных агенцтваў — Standard & Poor 's, Moody' s і Fitch, чые рэйтынгі прымаюцца ў разлік пры прыняцці інвестыцыйных рашэнняў, толькі Fitch Ratings ўстанаўлівае індывідуальныя рэйтынгі для беларускіх банкаў у адсутнасць суверэннай. Таму беларускія банкі да гэтага часу маюць рэйтынгі толькі гэтага агенцтва.
У лютым 2005 года Белгазпрамбанк першым у Беларусі атрымаў рэйтынг ўзроўню “У-. У снежні 2005 года тры дзяржаўныя банкі атрымалі рэйтынгі такога ж ўзроўню. У цяперашні час адбываецца працэс перагляду устаноўленых рэйтынгаў. Ужо атрыманы прэс-рэлізы ад Fitch для Беларусбанка і Белпрамбудбанку. Першаму рэйтынг пакінуты без зменаў, а другому індывідуальны рэйтынг павышаны з ўзроўню “E да “D/E.
У сувязі з гэтым С. Шабан адзначыў: “Мы вельмі станоўча ставімся да павышэння рэйтынгу любога з банкаў Беларусі, паколькі гэта можа спрыяльна адбіцца і на ўсіх астатніх банках.
Адсутнасць у Беларусі суверэннага рэйтынгу з'яўляецца негатыўным фактарам для краіны, так як абмяжоўвае аб'ём прыцягваецца з-за мяжы фінансавання з прычыны таго, што ліміты крэдытавання многіх замежных банкаў залежаць ад гэтых рэйтынгаў. Некаторыя банкі ў адсутнасць рэйтынгу краіны наогул не разглядаюць пытанне аб синдицированном крэдытаванні яе банкаў.
Ёсць магчымасць пашырэння
Годнасцю сіндыкаваных крэдытаў з'яўляецца іх незвязаны характар.
Белгазпрамбанк выкарыстоўвае сродкі ў асноўным на крэдытаванне малых і сярэдніх прадпрыемстваў, што з'яўляецца ў цяперашні час прыярытэтным напрамкам яго дзейнасці. На гэтыя мэты накіроўваюцца сродкі ЕБРР, МФК, крэдытныя траншы Газпромбанка. “Цяпер ёсць магчымасць пашырэння гэтага рынку, — адзначыў С. Шабан, — і мы хочам дыверсіфікаваць крыніцы сродкаў для крэдытавання малога і сярэдняга бізнесу. Наша стратэгічная мэта — заняць 25% гэтага рынку. Мы крэдытуем прадпрыемствы, якія проста робяць сваю справу. У банка сотні маленькіх праектаў, якія дазваляюць арганізоўваць новыя працоўныя месцы, ажыўляць бізнес-асяроддзе, прыўносяць новыя ідэі і тэхналогіі. На гэтыя мэты галоўным чынам і накіроўваюцца рэсурсы, якія прыцягваюцца Белгазпрамбанкам на міжнародным рынку.
Уладзімір ТАРАСАЎ
№40 (723) - 16-30 кастрычніка 2006
