Калі жыхар Беларусі збіраецца правесці свой адпачынак за мяжой, то перад ім паўстае мноства пытанняў: колькі ўзяць з сабой грошай, у якой валюце, як засцерагчы свае зберажэнні ў паездцы і дзе ўзяць грошы, калі ўвесь захоплены з сабой капітал скончыцца. Усе гэтыя праблемы можна вырашыць з дапамогай пластыкавых картак, дарожных чэкаў і банкаўскіх перакладаў.
Карыстацца гэтымі паслугамі настолькі зручна, што цяпер нават цяжка ўявіць, як раней мы абыходзіліся без іх.
Картка замяняе і кашалёк, і абменнік
Пачнем з картак. Іх годнасці агульнавядомыя. Уладальнік карткі застрахаваны ад таго, што ў яго знікнуць грошы. Нават калі картка страчана або скрадзеная, ёю ніхто не зможа скарыстацца, а грошы застануцца ў распараджэнні ўладальніка карт-рахунку. Трэба будзе толькі як мага хутчэй паведаміць пра страты ў банк, які заблакуе карт-рахунак.
Пры перасячэнні мяжы няма неабходнасці дэкларавання сродкаў, якія знаходзяцца на карт-рахунку, так як пры гэтым рэальныя грошы не вывозяцца — яны застаюцца ў Беларусі. Гэта захоўвае канфідэнцыяльнасць.
Акрамя гэтага, уладальнікі картак пазбаўляюцца ад неабходнасці пошуку абменных пунктаў і не ламаюць галаву над канвертацыяй валют. Картка — гэта універсальны плацежны сродак, якое прымаецца да аплаты ў велізарнай колькасці прылад па ўсім свеце.
Як паведаміла Марыя Лучыновіч, начальнік аддзела міжнародных плацежных сістэм Белгазпрамбанка, банк эмітуюцца карты міжнароднай аплатнай сістэмы MasterCard Internаtional — Maestro, MasterCard Standard і Gold.
Картка Maestro арыентавана на атрыманне наяўных грошай і аплата тавараў і паслуг непасрэдна на месцы. Колькасць банкаматаў і крам, якія прымаюць карткі падобнага тыпу, па ўсім свеце велізарна, і праблем з атрыманнем грошай і разлікамі па ім за мяжой не ўзнікае. Дэбетавая картка, то ёсць яе ўладальнік распараджаецца толькі грашыма ў межах астатку на карт-рахунку.
MasterCard Standard і Gold — гэта карткі з максімальна шырокім пералікам аперацый. Яны не толькі прыдатныя для здзяйснення пакупак і зняцця наяўных грошай, але і прадастаўляюць паслугі папярэдняга характару, то ёсць, напрыклад, магчымасць браніравання нумары ў гатэлі, арэнды аўтамабіля, замовы авіябілета праз Інтэрнэт і г. д.
Белгазпрамбанк адкрывае карт-рахунку ў беларускіх і расійскіх рублях, доларах ЗША і еўра. Разлічвацца за мяжой можна па картцы ў любой валюце, канверсія будзе вырабляцца аўтаматычна. Курс канверсіі, як правіла, аказваецца больш выгадна, чым у абменных пунктах гасцініц і турагенцтваў.
Выдаткі на набыццё картак даволі нязначныя. Самая танная картка Maestro абыдзецца ў 6,5 USD, прычым па ёй не патрабуецца наяўнасці пастаяннага астатку. Іншыя карткі стаяць некалькі даражэй. Банк прапануе карты тэрмінам ад 3 месяцаў да 3 гадоў.
Як адзначыла М. Лучыновіч, многія кліенты спачатку набываюць карткі з мінімальным тэрмінам дзеяння, а затым, ацаніўшы іх годнасці, пераходзяць на больш працяглыя прадукты.
Купляючы картку, чалавек набывае сродак не толькі разлікаў, але і назапашвання. У Белгазпрамбанку устаноўлены даволі высокія працэнты па рэштках сродкаў на карт-рахунках. Па рэштках ў замежнай валюце налічваецца 3% гадавых, па рэштках у беларускіх рублях — палова стаўкі рэфінансавання. З дапамогай такіх высокіх працэнтаў банк практычна пакрывае кліенту кошт абслугоўвання карткі.
Больш таго, пры здзяйсненні аперацый па картцы ў любых гандлёвых кропках банк выплачвае кліентам прэмію ў залежнасці ад велічыні пакупкі.
Авердрафт атрымліваюць беражлівыя і багатыя
За мяжой часта ўзнікае неабходнасць выдаткаваць больш грошай, чым ўзята з сабой. Можна, вядома, паведаміць пра гэта дадому і атрымаць сродкі перакладам, але можна скарыстацца карткай з авердрафту.
Па картках Белгазпрамбанка авердрафт прадастаўляецца ў некалькіх выпадках.
Можна размясціць ўклад у банку, пасля чаго ўладальнік карткі атрымае магчымасць карыстацца авердрафту ў залежнасці ад велічыні ўкладу. Такім чынам, чалавек ажыццяўляе назапашвання, але ў выпадку неабходнасці можа на некаторы час атрымаць сродкі.
Авердрафт прадастаўляецца і тым кліентам банка, якія абслугоўваюцца ў банку або валодаюць валютнай карткай банка не менш года і рэгулярна ёю карыстаюцца. У гэтым выпадку ім прапануецца фінансаванне на суму да паловы велічыні гадавога абароту. Тэрмін авердрафту — да 180 дзён.
Акрамя ўсіх пералічаных добрых якасцяў, пластыкавыя карткі валодаюць яшчэ побач пераваг.
Пры жаданні могуць быць аформленыя дадатковыя карткі на адзін карт-рахунак для дзяцей або іншых сваякоў ўладальніка рахунку. Пры гэтым ён можа кантраляваць стан гэтых картак і абмяжоўваць канфіскацыя сум з іх.
Важнае годнасць картак — гэта магчымасць папаўнення сродкаў на карт-рахунку не толькі уладальнікам, але і іншым тварам. Таму калі грошы падчас адпачынку за мяжой скончыліся, то сябры ці сваякі заўсёды могуць унесці дадатковыя сродкі на рахунак. Праўда, варта памятаць, што калі валютная картка, то спатрэбіцца даверанасць ад яе ўладальніка на правядзенне такой аперацыі.
Белгазпрамбанк прапануе шэраг дадатковых паслуг. У прыватнасці, гэта SMS-банкінг, дзякуючы якім можна атрымліваць інфармацыю аб стане рахунку на мабільны тэлефон. Гэта вельмі зручна за мяжой, так як звычайна грошай па картцы там траціцца больш, чым наяўных грошай, а атрымаць інфармацыю аб астатку сродкаў на рахунку ў тамтэйшых банкаматах па беларускім картках нельга.
Аб атрыманні карткі пажадана паклапаціцца загадзя. Выдача карткі ажыццяўляецца за 3 рабочых дня, хоць у тэрміновым парадку можа быць праведзена за 5 гадзін. Але за гэта прыйдзецца плаціць дадаткова.
Чэкі для тых, каму некалі чакаць
Калі па якой-небудзь прычыне чалавек не жадае набываць картку, то ён можа скарыстацца дарожнымі чэкамі, якія прадаюцца ў беларускіх банках. У прыватнасці, Белгазпрамбанк прапануе кліентам чэкі кампаніі American Express, намінаваныя ў далярах ЗША і еўра.
Чэкі, як і банкаўскія карткі, у першую чаргу патрэбныя для таго, каб забяспечыць бяспеку пры перавозцы і захоўванні грошай за мяжой. Калі знікнуць грошы, то іх ужо ніхто не верне. Калі ж страчаныя, скрадзеныя або пашкоджаныя дарожныя чэкі, то выдаткаваную на іх набыццё суму, за выключэннем ўзятай банкам пры продажы чэка камісіі, заўсёды можна вярнуць. Кожны пакупнік чэкаў атрымлівае падрабязную інструкцыю з апісаннем дзеянняў, якія патрабуецца зрабіць у такіх выпадках.
Выкарыстанне чэкаў у некаторых сітуацыях валодае перавагай перад банкаўскімі карткамі: нізкім памерам камісіі. Калі дарожны чэк прад'яўляецца да абмену на наяўныя грошы ў прадстаўніцтвах кампаніі American Express, то грошы ўладальніку чэкаў выплачваюцца без камісіі, тады як пры атрыманні наяўных па картках у банкаматах ўтрымліваецца звычайна 1,5-2%. Пры продажы чэкаў кліенту абавязкова выдаецца спіс прадстаўніцтваў у той краіне, у якую ён выязджае. Праўда, варта ўлічваць, што ў многіх замежных банках пры атрымання наяўных чэкаў возьмуць камісію ў сярэднім каля 1,5%.
Дарожныя чэкі далёка не заўсёды неабходна абменьваць на наяўныя грошы: у многіх краінах чэкі ходзяць нароўні з нацыянальнай валютай і імі можна расплачвацца ў рэстаранах, крамах і гасцініцах.
Пры куплі чэкаў у Белгазпрамбанку з кліента ўтрымліваецца камісія ў памеры 0, 65% ад кошту чэка. Калі ён потым вяртае нявыкарыстаныя чэкі ў банк, то камісія не спаганяецца. Але калі чэкі былі набыты ў іншых банках, то пры гэтым ўтрымліваецца 1% ад сумы. З вяртаннем чэкаў можна не спяшацца, так як час іх звароту неабмежавана.
Пры вывазе за мяжу чэкі дэкларуюцца, але абмежаванняў па іх ўвозу і вывазу няма. Пры куплі чэкаў патрабуецца прад'явіць пашпарт, але яны не з'яўляюцца імянным дакументам. У момант набыцця на чэку ставіцца подпіс. Разлік чэкам ажыццяўляецца пасля таго, як яго ўладальнік паставіць на ім подпіс, ідэнтычную ўжо наяўнай.
Пераклад — на крайні выпадак
Калі скарыстацца карткай або дарожнымі чэкамі па якой-небудзь прычыне не атрымоўваецца, то заўсёды можна адправіць грошы за мяжу з дапамогай банкаўскіх перакладаў. У Беларусі выкарыстоўваюцца некалькі міжнародных сістэм. У прыватнасці, Белгазпрамбанк дае магчымасць перакладу грошай трыма спосабамі: з дапамогай прыватных сістэм “Кантакт і “Анелик, а таксама з дапамогай звычайнага банкаўскага перакладу з адкрыццём або без адкрыцця рахунку.
Для перакладу па сістэме “Кантакт у большасці выпадкаў дастаткова ўказаць прозвішча, імя і імя па бацьку атрымальніка, хоць у некаторых краінах патрабуюцца і пашпартныя дадзеныя. Аднак адпраўніку і атрымальніку неабходна прад'яўляць дакументы, якія сведчаць асобу.
Банкаўская камісія пры адпраўцы грошай у сістэме “Кантакт складае 2% плюс 5 USD пры перакладзе сум да 500 USD і 3% — з больш высокіх сум. Пераклад грошай ажыццяўляецца ў працягу ад 4 гадзін да сутак. Валюта перакладу — даляры ЗША і еўра.
Плацяжы ажыццяўляюцца ў большасць краін свету, хоць сістэма з'яўляецца расейскай і большасць банкаў, якія працуюць з ёй, знаходзяцца ў краінах СНД. Пункты выдачы грошай знаходзяцца ў тым ліку і у курортных зонах.
Сістэма прыватных перакладаў “Анелик падобная па параметрах на сістэму “Кантакт і адрозніваецца фактычна толькі сеткай пунктаў прыёму і выдачы грошай. Таму пры адпраўленні перакладу і выбары сістэмы варта звярнуць увагу на блізкасць пунктаў выдачы грошай у той мясцовасці, куды патрабуецца адправіць сродкі.
Дадзеныя сістэмы адрозніваюцца ад іншых прыватных сетак грашовых перакладаў невялікімі камісійнымі пры досыць высокай аператыўнасці і шырокай сеткі удзельнікаў.
Яшчэ адным сродкам перакладу грошай за мяжу з'яўляецца звычайны банкаўскі пераклад без адкрыцця або з адкрыццём рахунку. Камісія ў гэтым выпадку будзе складаць 0,5% ад сумы перакладу плюс 10 USD у выглядзе фіксаванай платы. Але пры гэтым патрабуецца ўказваць больш звестак: рэквізіты банка, які будзе выдаваць грошы, нумар рахунку і пашпартныя дадзеныя атрымальніка. Час перакладу складае 1-2 дня.
Як правіла, звычайныя банкаўскія пераклады выкарыстоўваюцца для аплаты тавараў і паслуг — браніравання і аплаты гасцініцы, набыцця машыны і г. д., а таксама ў карысць асоб, якія маюць рахункі у банку. Але дадзеныя пераклады не павінны выкарыстоўвацца для вядзення прадпрымальніцкай дзейнасці.
Як адзначыў Сяргей Кіклевіч, начальнік аддзела рознічных аперацый Белгазпрамбанка, жыхары Беларусі за мяжу звычайна пераводзяць грошы адпачывальнікам сваякам і знаёмым, а таксама дзецям, якія вучацца за мяжой. Зваротны паток перакладаў накіраваны ад грамадзян Беларусі, якія выехалі на працу за мяжу і высылающих грошы сваім блізкім.
Усё каштоўнае — у дэпазітарныя ячэйкі
Паклапаціўшыся аб фінансавым дабрабыце ў адпачынку, не варта забываць і аб захаванасці рэчаў і каштоўнасцяў, якія застаюцца на радзіме. Можна, вядома, спадзявацца на крэпасць замкаў або аднесці ўсе да сваякам або сябрам, але стоадсоткавую гарантыю даюць толькі банкаўскія дэпазітарныя ячэйкі.
Тыя часы, калі яны былі рэдкасцю і каштавалі занадта дорага ў параўнанні з сярэднімі заробкамі жыхароў Беларусі, ужо даўно прайшлі. У прыватнасці, у Белгазпрамбанку арэнда ячэек абыходзіцца ў 10 тыс BYR плюс 550-590 BYR (у залежнасці ад памеру ячэйкі) у суткі за кожны дзень захоўвання. За месяц прыйдзецца выкласці, такім чынам, 26,5-27, 7 тыс BYR. Гэта невялікая цана за спакой.
Такім чынам, нават беглы аналіз банкаўскіх паслуг паказвае вялізныя магчымасці, якія яны падаюць адпускнікам. Па думку С. Кіклевіча, усім людзям, якія выязджаюць на адпачынак за мяжу, можна параіць пакласці рэзервовыя сродкі на банкаўскі ўклад, набыць банкаўскую картку з авердрафту і ўнесці на яе тыя грошы, якія намечана выдаткаваць на адпачынак, а дакументы і каштоўныя рэчы пакінуць на дэпазітарным захоўванні ў банку. І забыцца аб усіх праблемах.
Уладзімір ТАРАСАЎ
№24 (707) - 19-26 чэрвеня 2006
