На першым месцы — індывідуальныя прадпрымальнікі
Сёння Белгазпрамбанку належыць прыкладна 2/3 усіх выдадзеных у Беларусі мікракрэдытаў.
Аб асаблівасцях мікракрэдытавання ў Беларусі карэспандэнту "БР" распавяла дырэктар дэпартамента крэдытавання і інвестыцый Белгазпрамбанка, кандыдат эканамічных навукТаццяна
АЎРАМЕНКА.
— Таццяна Васільеўна, хто з малых прадпрыемстваў і індывідуальных прадпрымальнікаў Беларусі найбольш часта карыстаецца мікракрэдыту?
— Да гэтага часу, нягледзячы на паступовае павелічэнне долі вытворчых прадпрыемстваў у малым бізнэсе Беларусі, найбольш часта за фінансавай падтрымкай прадпрыемствы і індывідуальныя прадпрымальнікі звяртаюцца па фінансаванні гандлёвых здзелак. З студзеня па лістапад бягучага года ў рамках праграмы мікракрэдытавання ім выдадзена каля 50% усіх крэдытаў, прадастаўленых банкам.
На другім месцы па колькасці (18%) — транспартныя прадпрыемствы і ІП, якія ажыццяўляюць пасажыра - і грузаперавозкі. Як правіла, яны атрымліваюць крэдыты на абнаўленне і павелічэнне парку транспартных сродкаў.
Вытворчыя прадпрыемствы атрымалі толькі 14% усіх выдадзеных крэдытаў (па колькасці). Нават сферы паслуг крэдытаў прадастаўлена крыху больш — 15%. На іншыя галіны прыпадае каля 3% у агульнай структуры выдадзеных крэдытаў.
У прыватнасці, на бягучую дату ў крэдытным партфелі праграмы мікракрэдытавання знаходзіцца не больш за 1% крэдытаў, выдадзеных прадпрыемствам, занятым у сферы сельскай гаспадаркі. Да такіх мы адносім фермерскія гаспадаркі. Яны маюць ярка выражаны сезонны бізнес і за крэдытнымі рэсурсамі звяртаюцца ў банк, як правіла, у лютым-сакавіку ці кастрычніку. На працягу апошніх гадоў па праграме мікракрэдытавання банк фінансуе некалькі фермерскіх гаспадарак Мінскай вобласці, вылучаючы ім крэдытныя рэсурсы на набыццё насення, сродкаў абароны раслін, а таксама прадастаўляе ў фінансавы лізінг сельскагаспадарчую тэхніку.
Характэрна, што найбольшым попытам карыстаюцца крэдыты на невялікія сумы. Так, у прыватнасці, экспрэс - і мікракрэдыты да 10 тыс USD займаюць 75-80% у агульным аб'ёме па колькасці і 35-40% — па суме крэдытаў, якія выдаюцца. Дадзеная асаблівасць сведчыць аб тым, што Праграма мікракрэдытавання ў Беларусі абслугоўвае менавіта той сегмент бізнесу, для якога яна прызначана, — прадпрыемствы і індывідуальных прадпрымальнікаў з невялікімі абаротамі, у якіх адсутнічаюць уласныя крыніцы фінансавання на развіццё бізнесу.
На гэта паказвае і той факт, што найбольшая колькасць крэдытаў прадастаўлена індывідуальным прадпрымальнікам, — 75-80% па колькасці і 50% па суме крэдытаў, якія выдаюцца.
— За кошт чаго Белгазпрамбанку ўдалося заняць пазіцыі лідэра?
— Нам добра вядомая спецыфіка працы прадпрыемстваў малога і сярэдняга бізнесу і індывідуальных прадпрымальнікаў, што дазваляе знаходзіць індывідуальны падыход да шматлікім кліентам. Таксама дзякуючы тэхнічнай дапамогі, аказанай ЕБРР, у Белаграпрамбанку паспяхова ўжываецца, і ўдасканальваецца крэдытная тэхналогія, распрацаваная спецыяльна для фінансавання індывідуальных прадпрымальнікаў і прадпрыемстваў малога і сярэдняга бізнесу. Пацвярджэнне таму — узровень бягучай праблемнай запазычанасці па партфелю праграмы мікракрэдытавання каля 0,4%.
Да таго ж гэты банк валодае некаторымі перавагамі па параўнанні з іншымі.
У прыватнасці, патэнцыйным крэдытаатрымальнікам неабходна прадастаўляць спрошчаны пакет дакументаў для разгляду заяўкі на крэдытаванне, а пры наяўнасці стабільнага бізнесу не патрабуецца бізнес-план.
Разгляд заявак на атрыманне крэдыту ажыццяўляецца кваліфікаванымі супрацоўнікамі банка, што дазваляе скараціць тэрміны разгляду заявак па некаторых прадуктаў да 2 дзён.
Супрацоўнікі банка прадастаўляюць бясплатныя кансультацыі па афармленні пакета дакументаў, а таксама на ўсіх этапах крэдытавання пазычальніка.
Магчыма прадастаўленне крэдытаў без закладу (пры экспрэс-крэдытаванні на суму да 10 тыс USD і пры авердрафтным крэдытаванні ў памеры, які не перавышае 20-40% ад сярэднямесячных паступленняў выручкі на разліковы рахунак прадпрыемства).
Па крэдытах банка усталёўваецца адзіная працэнтная стаўка, адкрытая і празрыстая для ўсіх кліентаў, і не бяруцца дадатковыя камісіі і плацяжы.
Аб тым, што ўмовы прадастаўлення крэдытаў у Белгазпрамбанку з'яўляюцца прывабнымі для малых прадпрыемстваў, гаворыць значная колькасць зваротаў у банк за паўторным крэдытаваннем. У цяперашні час крэдыты такім кліентам складаюць 50-55% ад колькасці выдаюцца. Акрамя таго, даволі вяліка і колькасць крэдытаў, выдадзеных прадпрыемствам і прадпрымальнікам, якія знаходзяцца на разлікова-касавым абслугоўванні ў іншых банках, — 65-70% ад колькасці крэдытаў, якія выдаюцца.
— Як вы ацэньваеце перспектывы развіцця праграмы мікракрэдытавання?
— У адпаведнасці з планамі па развіццю праграмы мікракрэдытавання, ААТ "Белгазпрамбанк" імкнецца пашырыць спектр прадастаўлення паслуг, а таксама спрасціць працэдуры доступу патэнцыйных пазычальнікаў да рэсурсаў банка.
Для гэтага плануецца ажыццяўленне цэлага комплексу мерапрыемстваў: адкрыццё кропак прадастаўлення мікракрэдытаў ва ўсіх рэгіёнах Беларусі, распрацоўка і ўкараненне новых крэдытных прадуктаў, прымяненне скоринг-тэхналогій па вызначэнні крэдытаздольнасці патэнцыйных пазычальнікаў, а таксама ўдзел у спецыялізаваных праграмах і конкурсах па фінансаванні прыватнага прадпрымальніцтва ў краіне.
Важнае месца ў забеспячэнні даступнасці крэдытаў займае кадравая палітыка. За шасцігадовы перыяд працы па праграме "Мікракрэдытаванне" мы дамагліся значных поспехаў у падрыхтоўцы прафесійных кадраў для працы з прадстаўнікамі прыватнага бізнесу. На працу ў банк на конкурснай аснове запрашаюцца маладыя спецыялісты з вышэйшай эканамічнай адукацыяй, не маюць вопыту працы ў банку, і ўжо праз месяц яны прыступаюць да актыўнай працы з кліентамі, аналізуюць фінансавыя рызыкі і выдаюць крэдыты.
У цяперашні час у банку ў рамках праграмы па ўсёй рэспубліцы працуюць 40 крэдытных экспертаў — маладыя, ініцыятыўныя, амбіцыйныя і творчыя людзі, якім Белгазпрамбанк дае выдатны шанец для атрымання прафесійнага вопыту і выдатнага пачатку кар'еры ў банкаўскай сферы.
Згуртаваны калектыў — каманда калегаў, сяброў і аднадумцаў — з'яўляецца закладам стабільнай і дынамічна развіваецца працы банка па праграме мікракрэдытавання.
— Таццяна Васільеўна, у папярэдняй артыкуле аб крэдытаванні малога і сярэдняга бізнэсу (гл. "БР" № 39/2007) былі апісаны некаторыя віды крэдытаў, у прыватнасці "Фірмовы" і "Паспяховы старт". Якія яшчэ прадукты вы маглі б адзначыць дадаткова?
— Мабыць, самымі даступнымі для невялікіх прадпрыемстваў і прадпрымальнікаў з'яўляюцца экспрэс-крэдыты, якія прадастаўляюцца на набыццё асноўных фондаў і папаўненне абаротных сродкаў, а таксама на спажывецкія патрэбы. Максімальная сума крэдыту — 10 тыс USD.
Разнавіднасцю экспрэс-крэдыту з'яўляецца крэдыт "Лайт", які прадастаўляецца кліентам, якія маюць пазітыўную крэдытную гісторыю (не менш за 3 месяцаў) у рамках праграмы мікракрэдытавання, у тым выпадку, калі з моманту прыняцця рашэння аб прадастаўленні ім апошняга крэдыту прайшло не больш за 6 месяцаў. Кліент прыносіць у банк толькі заяўку на атрыманне крэдыту і, калі гэта неабходна, дакументы для афармлення паручыцельства.
Для кліентаў, якія маюць разліковы рахунак у банку, даволі зручным з'яўляецца крэдыт на пакрыццё авердрафту — крэдытаванне на пакрыццё дэбетавай сальда па рахунку, які ўзнікае ў працягу банкаўскага дня ў выніку правядзення аперацый на суму, якая перавышае рэшту грашовых сродкаў на яго рахунку.
Разлічваем, што будуць запатрабаваныя і іншыя віды крэдытаў, прапанаваныя кліентам з лістапада бягучага года: "Проста грошы", які кліент можа марнаваць на розныя мэты па свайму меркаванні, крэдыт "Таварны", які прадастаўляецца пад заклад тавараў у абароце, а таксама крэдыт "Перавозчык", прызначаны галоўным чынам для кампаній і прадпрымальнікаў, якія працуюць у сферы пасажыра - і грузаперавозак.
