Нерухомасць саступіла лідэрства

Дэпазіты ў беларускіх рублях-на трэцім месцы па даходнасці
У першай палове бягучага года сярод асноўных відаў ўкладання сродкаў, даступных жыхарам Беларусі, на першым месцы па даходнасці апынуліся інвестыцыі ў зліткі плаціны, на другім-дэпазіты ў еўра.
Рынак нерухомасці, які забяспечыў найвышэйшую даходнасць у 2007 годзе, па выніках студзеня-чэрвеня бягучага года апынуўся на апошнім месцы. Кошты кватэр, як і чакалася, у сярэднім працягнулі зніжэнне, якое пачалося ў канцы 2007 года. За 6 месяцаў жыллё нізкіх спажывецкіх якасцяў страціла каля 10% свайго кошту, хоць элітныя кватэры і новабудоўлі, мяркуючы па наяўных дадзеных, у сярэднім не патаннелі.
Кватэры, якія здаюцца ў арэнду, прынеслі даволі сціплы даход. Напрыклад, аднапакаёвую кватэру коштам каля 70 тыс USD у Мінску можна здаць прыкладна за 250-300 USD у месяц, што адпавядае даходу за паўгоддзе ў межах 1,5-1,8 тыс USD, гэта значыць 2,1-2,6% ад кошту кватэры.

Золата па-ранейшаму прывабна
Ўкладанні ў каштоўныя металы апынуліся значна прыбытковей. Кошт залатых зліткаў, што рэалізуюцца Нацыянальным банкам Беларусі, за паўгоддзе вырасла на 16,8% (тут і далей усе дадзеныя прыведзены для зліткаў вагой 50 грамаў). Зліткі плаціны падаражэлі больш значна-на 35,1%, а зліткі срэбра прыкладна ў такой жа ступені, як і золата, -- на 17,1%.
Да значнага росту кошту каштоўных металаў прывяло падзенне даляра ЗША ў адносінах да вядучых сусветных валют на сусветным фінансавым рынку ў I квартале бягучага года. Аднак затым даляр пачаў ўмацоўвацца, і металы істотна патаннелі.
Ацэньваючы эфектыўнасць інвестыцый у зліткі, трэба ўлічваць значную розніцу паміж цэнамі іх продажу і куплі Нацыянальным банкам. Таму прыбытковасць, якую мог бы атрымаць інвестар за паўгоддзе, нашмат ніжэй тэмпаў росту цэн і складае 5, 5%, 25,7% і -2,9% для зліткаў золата, плаціны і срэбра адпаведна.
Рост цаны плацінавых зліткаў не застаўся незаўважаным жыхарамі Беларусі, і аб'ём рэалізацыі гэтага металу ў бягучым годзе істотна вырас. Па дадзеных Нацыянальнага банка, толькі за I квартал ім было рэалізавана 5,5 кг плаціны (643 злітка), што толькі прыкладна ў 2 разы ніжэй усяго аб'ёму рэалізацыі за 2007 год, роўнага 11,645 кг.
Але плаціна, падобна, застаецца ўсё ж занадта экзатычным металам для фізічных асоб, так як попыт на золата вырас у значна большай ступені, нягледзячы на тое, што яно даражэе павольней, чым плаціна. Па выніках 4 месяцаў бягучага года ў Беларусі прададзена 1.153 кг залатых зліткаў (35.587 штук), што ў чатыры разы больш за аб'ём золата, прададзенага за такі ж перыяд мінулага года, і практычна роўна вазе золата, рэалізаванага за ўвесь 2007 год (1.157 кг).
Толькі на зліткі срэбра попыт не вырас: за 4 месяцы бягучага года Нацбанкам прададзена 30 кг срэбра (78 зліткаў), што ў 13 разоў ніжэй агульнага аб'ёму продажу за 2007 год (393,42 кг).

Лебядзіная песня еўра
Уклады ў еўра па выніках першай паловы бягучага года паказалі найвышэйшую даходнасць сярод банкаўскіх дэпазітаў -- 11,5% у пераліку на беларускія рублі. Такая прыбытковасць склалася з росту курсу еўра ў адносінах да беларускага рубля (на 6,5%) і стаўкі па дэпазітах у памеры 10% гадавых (для разліку ўзятыя максімальныя стаўкі па ўкладах у ААТ "Белгазпрамбанк").
Уклады ў беларускіх рублях па выніках першай паловы 2008 года значна саступілі ўкладах у еўра, прынёсшы сваім уладальнікам за 6 месяцаў 7% прыбытку на ўкладзены капітал (пры стаўцы 14% гадавых).
Дэпазіты ў амерыканскай валюце, курс якой да рубля па выніках паўгоддзя знізіўся на 1,2%, забяспечылі прыбытак за паўгоддзе ўсяго толькі ў памеры 3, 8% (стаўка па доларавых дэпазітах -- 10% гадавых).
Партфель, складзены з двух валют-еўра і даляра, забяспечыў бы прыбытковасць на ўзроўні 7, 7%, гэта значыць практычна такую ж, як і ўклады ў беларускіх рублях. Прыкладна такую ж даходнасць забяспечылі і дэпазіты ў расійскіх рублях (курс расійскага рубля па дачыненні да беларускага знаходзіцца прыкладна пасярэдзіне курсаў еўра і долара). Такім чынам, тыя грамадзяне, якія хацелі застрахавацца ад курсавых ваганняў, адкрываючы дэпазіты ў розных валютах, нічога не прайгралі і не выйгралі па параўнанні з укладамі ў беларускіх рублях.
Па дадзеных Міністэрства статыстыкі і аналізу, інфляцыя ў Беларусі па выніках першага паўгоддзя склала 7,3%. Тое ёсць зберажэнне сродкаў у дэпазітах у еўрапейскай валюце выратавала іх ад інфляцыі, працэнты па ўкладах у беларускіх рублях апынуліся прыкладна на яе узроўні, а вось даляравыя дэпазіты апынуліся фактычна стратнымі.
Варта звярнуць увагу на тое, што асноўную прыбытковасць дэпазітах ў еўра забяспечыў I квартал, па выніках якога курс еўра ў адносінах да беларускага рубля вырас на 6,8%. Ва II квартале ўклады ў еўра прынеслі толькі 2,2% прыбытку.

Другое паўгоддзе выйграе рубель
Нізкая даходнасць дэпазітаў у еўра павінна захавацца і ў другой палове 2008 года, так як ўмацаванне еўрапейскай валюты ў адносінах да амерыканскай на сусветным фінансавым рынку прыпынілася. Па думку большасці замежных аналітыкаў, да канца бягучага года магчыма некаторае ўзмацненне даляра ці захаванне яго бягучага курсу па адносінах да еўра.
У той жа час курс беларускага рубля ў адносінах да даляра ЗША павінен павялічыцца яшчэ на 1,2% (у выпадку выканання Нацыянальным банкам свайго намеру апусціць курс даляра да канца года да 2.100 BYR/USD). Гэта азначае, што ўклады ў далярах прынясуць у рублёвым эквіваленце за другое паўгоддзе ўсяго 3,8%, а ўклады ў еўра, магчыма, і таго менш. Такім чынам, рублёвыя ўклады з 7-працэнтнай прыбытковасцю апынуцца амаль у 2 разы больш выгадна валютных.
Не выключана, што працэнты па ўкладах у беларускіх рублях яшчэ і падрастуць, так як Нацыянальны банк павысіў стаўку рэфінансавання з 1 ліпеня 2008 года на 0, 25 адсоткавага пункта-да 10, 25%. Адпаведна некаторыя банкі могуць падняць і працэнты па дэпазітах. Але асабліва на гэта разлічваць не варта, так як павышэнне стаўкі занадта нязначна, і, больш таго, у сувязі з чаканым падзеннем тэмпаў інфляцыі ў другой палове бягучага года ў найбліжэйшай будучыні яна можа быць зноў паніжаная.
Некалькі складаней выглядаюць перспектывы інвестыцый у зліткі каштоўных металаў. Іх цэны на сусветным рынку растуць на працягу некалькіх гадоў і, магчыма, блізкія да свайго максімуму. Да таго ж яны ў значнай ступені карэлююць з курсам еўра па адносінах да даляра, таму ў выпадку ўмацавання амерыканскай валюты каштоўныя металы могуць пачаць таннець.
Праўда, некаторыя эксперты чакаюць, што ў бліжэйшы час золата можа значна падаражэць у сувязі з ростам няўстойлівасці сусветнай эканомікі. Напрыклад, аналітык Citigroup Джон Хіл мяркуе, што да канца года цана на золата дасягне 1.000 ДАЛЯРАЎ за тройскую ўнцыю і працягне расці ў 2009-2010 гадах.
Прыкладна такі ж нявызначанай з'яўляецца сітуацыя на рынку нерухомасці Беларусі. Аб'ёмы будаўніцтва ў Беларусі растуць і, без сумневу, будуць павялічвацца хуткімі тэмпамі, а людзі, якія маюць высокія даходы, сабе кватэры ўжо набылі. Таму, з аднаго боку, чыннікаў для аднаўлення росту коштаў нерухомасці ў найбліжэйшай паўгоддзі не відаць. Але, з іншага боку, прыбыткі насельніцтва растуць, а банкі пашыраюць аб'ёмы выдачы крэдытаў на набыццё жылля, што павінна павялічыць попыт на нерухомасць і падтрымаць цэны.

Акцыі -- цёмная конік
Акрамя пералічаных спосабаў ўкладання сродкаў, у Беларусі існуюць яшчэ некалькі. Гэта банкаўскія і жыллёвыя аблігацыі, каштоўныя камяні, якія рэалізуюцца Нацыянальным банкам, калекцыйныя манеты таго ж Нацыянальнага банка, а таксама якія належаць фізічным асобам акцыі шэрагу беларускіх ААТ, продаж якіх будзе дазволена з 17 ліпеня.
Менавіта акцыі, хутчэй за ўсё, апынуцца найбольш прывабным выглядам ўкладання сродкаў у другой палове бягучага года. Аднак інвестыцыі ў каштоўныя паперы у цяперашні час даволі рызыкоўнае.
Астатнія інструменты значнага цікавасці пакуль не ўяўляюць. Прыбытковасць банкаўскіх аблігацый, як правіла, некалькі ніжэй максімальных ставак па дэпазітах, даходнасць жыллёвых аблігацый наўрад ці перасягне даходнасць рынку нерухомасці. Прадказаць рост цэн на рынку брыльянтаў вельмі складана, да таго ж прадаць іх не так проста. У бягучым годзе Нацыянальны банк пачаў выкупляць назад прададзеныя ім раней камяні, але, натуральна, ён сам усталёўвае цану.
Што тычыцца калекцыйных манет, то гэта даволі вузкі рынак. Нацбанк выпускае іх невялікімі накладамі ў колькасці некалькіх тысяч штук, таму інвестыцыі ў значных аб'ёмах у манеты немагчымыя.

Уладзімір ТАРАСАЎ