Ўкладчыкі вяртаюцца ў банкі як у Беларусі, так і ў Расеі. Сума укладаў фізічных асоб у беларускіх банках толькі за тры тыдні лістапада вырасла на 200 млрд BYR.
Пра гэта паведаміў намеснік старшыні праўлення Нацыянальнага банка БЕЛАРУСІ Мікалай Лузгін 4 снежня на адкрыцці 3-й спецыялізаванай выставы банкаўскіх паслуг "Банк. Страхаванне. Лізінг".
Па думку Н. Лузгіна, фінансавага крызісу ў яго класічным разуменні ў Беларусі няма. У нашай краіне, адзначыў ён, вельмі слаба развіты рынак карпаратыўных каштоўных папер, таму калі абваліліся міжнародныя фондавыя рынкі, то на нашай банкаўскай сістэме гэта наўпрост не адбілася. Але ускосныя наступствы адбіліся перш за ўсё ў тым плане, што некаторыя заходнія банкі пачалі зачыняць крэдытныя лініі на беларускія банкі, а іншыя сталі павышаць стаўкі па крэдытах.
Аднак, хоць у беларускіх банкаў і ўзніклі некаторыя цяжкасці з прыцягненнем знешніх рэсурсаў, у цэлым аб'ём пасіваў банкаў на 1 лістапада ўзрос з пачатку года на 42,7% — да 59,5 трлн. BYR. Іх велічыня працягвае павялічвацца, нягледзячы на ўсе цяжкасці. Растуць і аб'ёмы сродкаў фізічных асоб, якія размяшчаюцца ў беларускіх банках.
Аналагічныя працэсы ў цяперашні час ідуць і ў расейскіх банках. На мінулым тыдні кіраўнік Цэнтрабанка РФ Сяргей Ігнацьеў заявіў, што сітуацыя ў банкаўскай сістэме РФ у цэлым стабілізавалася і ў лістападзе назіраўся прыток укладаў насельніцтва пасля значнага адтоку ў кастрычніку. Больш таго, у расійскіх банках у лістападзе павялічыўся і аб'ём дэпазітаў юрыдычных асоб.
Як паведаміў які наведаў выставу "Банк. Страхаванне. Лізінг" віцэ-прэзідэнт Асацыяцыі расійскіх банкаў Андрэй Ямеліна, у канцы лістапада і пачатку снежня расійскія банкі сталі ажываць і ў апошнія 10 дзён у іх ідзе значны прырост укладаў насельніцтва. Вяртаюцца нават тыя сродкі, якія былі канфіскаваныя раней. З дапамогай дзяржавы папоўнілася ліквіднасць. Тым не менш, адзначыў ён, у расійскай банкаўскай сістэме адбудуцца значныя змены, а менавіта: ўзбуйненне і, можа быць, скарачэнне колькасці банкаў, якіх у Расіі ў цяперашні час каля 1.100.
Праблема ў выручцы.
Але калі з дэпазітамі фізічных асоб сітуацыя нармалізуецца, то ў сферы банкаўскага крэдытавання, як паведаміў намеснік старшыні праўлення Нацыянальнага банка РБ Н. Лузгін, намецілася скарачэнне. У кастрычніку ў параўнанні з вераснем аб'ём выдадзеных беларускімі банкамі крэдытаў знізіўся на 8%. Асноўная прычына, па думку Н. Лузгіна, гэта скарачэнне паступленняў экспартнай выручкі суб'ектаў гаспадарання. Многія замежныя пакупнікі памяншаюць аб'ёмы закупак у Беларусі, затрымліваюць аплату прадукцыі або просяць прадастаўлення адтэрміноўкі аплаты. Цяпер, падкрэсліў Н. Лузгін, Нацыянальны банк разглядае вялікая колькасць просьбаў на дазвол прадастаўлення адтэрміноўкі паступлення экспартнай выручкі.
У кастрычніку валютная выручка беларускіх прадпрыемстваў скарацілася ў параўнанні з ліпенем, калі назіраўся максімальны аб'ём паступленняў ад экспарту, на 24%. Гэта вядзе да памяншэння аб'ёмаў пагашэння крэдытаў суб'ектамі гаспадарання і зніжэння магчымасці прадастаўлення банкамі новых крэдытаў. У сувязі з гэтым можна выказаць здагадку, адзначыў Н. Лузгін, што ў бліжэйшы час павялічацца аб'ёмы пратэрмінаванай і праблемнай запазычанасці ў беларускіх банках.
Але ў цэлым, падкрэсліў Н. Лузгін, наша банкаўская сістэма выконвае пастаўленыя перад ёй задачы. На 1 лістапада патрабаванні банкаў да эканомікі склалі 44,25 трлн. BYR, павялічыўшыся з пачатку года больш чым на 45%. Гэта вышэй прагнознага значэння. А інвестыцыйных крэдытаў за 9 месяцаў выдадзена на суму больш за 7 трлн. BYR, што складае 122 працэнтаў ад гадавога задання.
Што тычыцца доўгатэрміновых спажывецкіх крэдытаў, то намеснік старшыні праўлення Нацбанка адзначыў, што, магчыма, асобныя банкі паменшылі аб'ёмы выдачы такіх крэдытаў зыходзячы са сваёй канкрэтнай сітуацыі, але масавага скарачэння крэдытавання няма. Ён падкрэсліў, што ў Беларусі працягваецца рэалізацыя праграмы льготнага крэдытавання жылля і рэсурсы для яе на гэты год ёсць.
У прынцыпе, заявіў Н. Лузгін, у любой сітуацыі магчымыя некаторыя змены ў стане суб'ектаў гаспадарання, у тым ліку і банкаў. Але ў цяперашніх умовах Нацыянальны банк і іншыя дзяржаўныя органы асабліва старанна сочаць за станам банкаўскай сістэмы, за яе устойлівасцю. Сітуацыя трымаецца пад кантролем, і цяпер прымаюцца як звычайныя, так і нестандартныя меры па падтрымцы банкаўскай сістэмы. У прыватнасці, узмацняюцца нагляд за працай банкаў і кантроль на валютным рынку.
Да мерам па падтрымцы банкаўскага сектара ставіцца і рашэнне кіраўніцтва краіны ўнесці дадатковыя сродкі ў статутныя фонды шэрагу беларускіх банкаў. Ужо падрыхтаваны праект указа аб павелічэнні статутнага фонду асноўных сістэмаўтваральных банкаў краіны.
Як заявіў Н. Лузгін, дадзенае рашэнне не з'яўляецца беспрэцэдэнтным, так як у банках, у якіх дзяржава валодае кантрольным пакетам, статутныя фонды перыядычна папаўняюцца за кошт бюджэту. Павелічэнне фондаў ўсё роўна б адбылося ў канцы года, але з улікам асаблівасцяў бягучай сітуацыі лічбы ўзносу, магчыма, падкарэктаваныя. Намеснік старшыні праўлення Нацбанка падкрэсліў, што ўкладанні ў асобныя банкі ажыццяўляюцца ў тым ліку і для таго, каб падняць ліквіднасць банкаўскай сістэмы ў цэлым.
Поле дзейнасці для страхавальнікаў.
Намеснік старшыні грамадскага аб'яднання "Беларускі саюз прадпрымальнікаў" Віктар Хамярчук у сваім выступе на прэс-канферэнцыі 4 снежня адзначыў існаванне прамой сувязі паміж аб'ёмамі банкаўскага крэдытавання і рынкам страхавых паслуг. Калі зніжаюцца аб'ёмы крэдытавання набыцця новых аўтамабіляў, то, адпаведна, падаюць і аб'ёмы страхавання аўтатранспарту.
Што тычыцца іншых кірункаў страхавання, звязаных з аўтамабілямі, то там аб'ёмы аперацый, паведаміў В. Хамярчук, засталіся на ранейшым узроўні. Крызіс не адбіўся таксама на страхаванні маёмасці грамадзян, таму што многія грамадзяне разумеюць, што ва ўмовах крызісу страхаванне мае асаблівае значэнне.
Што тычыцца карпаратыўнага крэдытавання, то, па дадзеных В. Хамярчука, у праграмах, звязаных з фарміраваннем сацыяльнага пакета, які прадугледжвае страхаванне дадатковых пенсій, медыцынскіх паслуг і жыцця, асаблівай дынамікі не назіраецца. У той жа час попыт на добраахвотнае страхаванне з боку карпаратыўных кліентаў не расце.
Падчас крызісу некаторыя напрамкі страхавой дзейнасці, як лічыць В. Хамярчук, могуць атрымаць стымул для развіцця. На яго думку, сёння самае лепш час для таго, каб прадпрыемствы, якія маюць праблемы са збытам прадукцыі, нейкім чынам выкарыстоўвалі страхавыя механізмы для стымулявання экспарту, гарантуючы аплату тавараў. "Тут шырокае поле дзейнасці для страхоўшчыкаў, улічваючы тое, што мы вельмі добра ведаем рынак і расійскіх калег", — падкрэсліў В. Хамярчук.
Другасны рынак аб'ектаў лізінгу.
У сувязі з сусветным фінансавым крызісам праблемы ўзніклі і на рынку лізінгавых паслуг Беларусі.
Старшыня праўлення грамадскага аб'яднання "Беларускі саюз лізінгадаўцаў" Аляксандр Цыбулька на прэс-канферэнцыі ў дзень адкрыцця выставы "Банк. Страхаванне. Лізінг" заявіў, што ў III квартале бягучага года назіралася пэўнае зніжэнне аб'ёмаў лізінгу. Але, тут жа дадаў ён, у першы двух кварталах рост быў значным, а ў мінулым годзе рынак дадаў плюс 44% па адносінах да 2006 годзе.
Па думку А. Цыбулька, цяпер вельмі важна не ўпасці ў здранцвенне ад таго, што ў свеце крызіс і прапанова рэсурсаў скарацілася. Ёсць кампаніі, якія вядуць дзейнасць у асноўным за кошт уласных сродкаў, напрацаваных у мінулыя гады. У бягучых умовах яны нават павінны выйграць.
Тым не менш А. Цыбулька лічыць, што цяпер, безумоўна, трэба мяняць тактыку і стратэгію працы.
Ён паведаміў, што лізінгавыя кампаніі сур'ёзна разглядаюць пытанне аб тым, каб сумесна арганізаваць другасны рынак аб'ектаў лізінгу. Неабходнасць у гэтым ёсць, бо ўжо мелі месца выпадкі, калі аб'екты лізінгу вярталіся лізінгадаўцам. Пры гэтым, як падкрэсліў А. Цыбулька, рынак лізінгу, вядома, больш устойлівы, чым крэдытаванне, таму што пры лізінгу аб'ект застаецца ва ўласнасці лізінгадаўца на ўвесь тэрмін. Гэта забяспечвае гарантыі таго, што сродкі, якія ўкладзены ў аб'ект лізінгу, будуць захаваны.
Даведка "БР"
Нягледзячы на фінансавы крызіс, у працы выставы "Банк. Страхаванне. Лізінг" прынялі ўдзел на 8 суб'ектаў гаспадарання больш, чым у мінулым годзе.
Свае стэнды падрыхтавалі, па наяўных дадзеных, 12 банкаў, 16 страхавых і 10 лізінгавых кампаній. Былі прадстаўлены ўсе найбуйнейшыя банкі Беларусі, а таксама асноўныя банкі, створаныя з удзелам расейскага капіталу.
Акрамя таго, экспазіцыі прадставілі 12 спецыялізаваных фінансавых выданняў і інтэрнэт-парталаў.
Уладзімір ТАРАСАЎ
